BÀI 20:

I. Tình hình chính trị, quân sự, pháp luật

1. Tổ chức bộ máy chính quyền

- Trung ương:

+ Vua nắm mọi quyền hành

+ Giúp vua có 6 bộ (là Lại, Hộ, lễ, Binh, Hình, Công)

+ Có một số cơ quan chuyên môn.

- Địa phương:

+ Chia cả nước ra làm 13 đạo thừa tuyên do 3 ti cai quản.

+ Dưới có phủ, huyện, châu, xã.

`->` Bộ máy nhà nước tổ chức chặt chẽ, quy củ, hoàn chỉnh.

2. Tổ chức quân đội

- Theo chế độ: “Ngụ binh ư nông”

- Quân đội: Quân triều đình, quân địa phương

- Binh chủng: Bộ - thủy – kị - tượng binh

- Thường xuyên luyện tập võ nghệ và có năng lực chiến đấu

- Vũ khí: Đao, kiếm, cung tên, hỏa đồng, hỏa pháo…

- Bố trí canh phòng nhất là những nơi hiểm yếu.

3. Luật pháp

- Vua Lê Thánh Tông cho biên soạn và ban hành Luật Hông Đức

- Nội dung:

+ Bảo vệ chủ quyền quốc gia

+ Bảo vệ quyền lợi của vua, hoàng tộc

+ Bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trị

+ Khuyến khích phát triển kinh tế, giữ gìn truyền thống dân tộc, bảo vệ quyền lợi phụ nữ.

II. Tình hình kinh tế xã hội

1. Kinh tế

a. Nông nghiệp:

- Đặt các chức quan chuyên lo về nông nghiệp: Khuyến nông sứ, Hà đê sứ, Đồn điền sứ.

- Thực hiện phép quân điền.

- Chú trọng việc khai hoang.

- Cấm giết trâu, bò; điều động dân phu mùa cấy gặt.

b. Thủ công nghiệp

- Các ngành nghề thủ công truyền thống ở các làng, xã phát triển: Kéo tơ, dệt lụa, đúc đồng…

- Nhiều làng thủ công chuyên nghiệp ra đời: Bát Tràng làm gốm; Làng Vân Chàng rèn sắt…

- Các xưởng thủ công do nhà nước quản lý (Cục bách tác)

- Nghề khai mỏ được đẩy mạnh: Mỏ đồng, vàng…

`->` Kết luận: Quy mô sản xuất của ngành thủ công nghiệp mở rộng

c. Thương nghiệp:

- Trong nước:

+ Khuyến khích họp chợ, mở chợ mới.

+ Đúc tiền đồng...

- Ngoài nước:

+ Duy trì việc buôn bán với nước ngoài

+ Một số của khẩu kiểm soát chặt chẽ.

2. Xã hội

- Có hai giai cấp chính:

+ Giai cấp địa chủ phong kiến (vua, quan và địa chủ)

+ Giai cấp nông dân: đông, làm thuê và nộp tô thuế, đi phu dịch cho nhà nước

- Có hai tầng lớp chính:

+ Tầng lớp thị dân, thương nhân, thợ thủ công.

+ Tầng lớp nô tì.

BÀI 22:

I. Tình hình chính trị, xã hội

1. Triều đình nhà Lê

 Đầu thế kỷ XVI, nhà Lê bắt đầu suy thoái.

- Vua ăn chơi xa xỉ, xây dựng lâu đài, cung điện tốn kém.

- Nội bộ triều đình chia bè, kéo cánh, tranh giành quyền lực.

2. Phong trào khởi nghĩa của nông dân

a. Nguyên nhân

- Đời sống nhân dân cực khổ, lâm vào cảnh khốn cùng.

- Mâu thuẫn:

+ Nông dân - địa chủ

+ Nhân dân - nhà nước phong kiến.

`->` Phong trào khởi nghĩa bùng nổ.

b. Các cuộc khởi nghĩa:

- Từ năm 1511, các cuộc khởi nghĩa nổ ra nhiều hơn trong nước. 

- Tiêu biểu nhất là cuộc khởi nghĩa của Trần Cảo đầu năm 1516 ở Đông Triều (Quảng Ninh).

c. Kết quả, ý nghĩa:

Các cuộc khởi nghĩa lần lượt bị đàn áp và thất bại nhưng đã góp phần làm cho nhà Lê mau chóng sụp đổ.

II. Các cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều và Trịnh Nguyễn

1. Chiến tranh Nam – Bắc triều

- Năm 1527, Mạc Đăng dung lập ra nhà Mạc -> Bắc Triều.

- Năm 1533, Nguyễn Kim chạy vào Thanh Hóa lấy danh nghĩa "phù Lê diệt Mạc" -> Nam triều.

- Diễn biến: Nam – Bắc triều đánh nhau hơn 50 năm.

- Kết quả: 1592, Nam triều chiếm được Thăng Long -> Chiến tranh kết thúc.

- Hậu quả: Làng mạc điêu tàn xơ xác. Nhân dân đói khổ, phiêu bạt.

2. Chiến tranh Trịnh - Nguyễn và sự chia cắt Đàng Trong - Đàng Ngoài :

- Năm 1545, Nguyễn Kim chết, Trịnh Kiểm lên thay.

- Nguyễn Hoàng chạy vào Thuận Hóa, Quảng Nam.

a. Diễn biến:

-  Thời gian : từ 1627 -> 1672.

- Diễn ra trên vùng đất từ Quảng Bình đến Nghệ An -> chia nước ta làm 2 miền.

b. Tác động :

- Gia đình ly tán.

- Kinh tế suy yếu trầm trọng.

CHÚC BN HỌC TỐT