Chi tiết "Tấm ảnh được chọn cho bộ lịch năm ấy":

`+` Bức tranh cảnh biển tuyệt mỹ:

`-` Sự kết hợp hài hào của thiên nhiên trong khoảnh khắc bình minh và hình ảnh của con người, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích.

`-` Đứng trước bức tranh tuyệt tác của tạo hóa, tâm hồn người nghệ sĩ rung động.

`-` Tâm hồn được cái đẹp thanh lọc trở nên trong trẻo, thăng hoa và tràn đầy hạnh phúc. Trước cái đẹp, con người trở nên cao cả, thánh thiện, bản thân cái đẹp cũng chính là đạo đức.

`+` Bức tranh cuộc sống:

`-` Đằng sau bức tranh nghệ thuật tuyệt mũ được thu vào ống kính là sự thật phũ phàng`

`-` Sự lam lũ, vất vả của người phụ nữ làng chài.

`-` Cảnh tượng ngang trái, đau lòng: Người đàn ông đánh vợ tàn nhẫn. 

`-` Trước trận đòn vũ phu của người chống, người đàn bà không kêu, không chống trả, chạy trốn mà cam chịu, nhẫn nhục.

`->` Nghịch cảnh giữa vẻ đẹp toàn bích của chiếc thuyền ngoài xa và bức tranh đời sống. Đằng sau vẻ đẹp của ngoại cảnh là sự nhức nhối của cuộc đời, đằng sau cái đẹp là những bi kịch ngang trái, xấu xí mà con người phải chịu đựng.

Tình huống nhận thức này là được dành cho nhân vật Phùng. Để có tấm lịch nghệ thuật về thuyền và biển theo yêu cầu của trưởng phòng, Phùng đến một vùng biển từng là chiến trường cũ của anh. Tại đây anh đã chụp được một bức ảnh thiên nhiên đẹp như mơ. Anh phát hiện ra vẻ đẹp “trời cho” trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời cầm máy anh chỉ có diễm phúc bắt gặp một lần. Niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ chính là cái hạnh phúc của khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu. Anh cảm nhận trong hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa giữa trời biển mờ sương vẻ đẹp của cái Chân - Thiện - Mỹ. Phùng thấy tâm mình như được gột rửa, trở nên thật trong trẻo, tinh khôi bởi cái đẹp hài hòa, lãng mạn của cuộc đời. Thế nhưng, một phát hiện tiếp theo, đầy trớ trêu, như một nghịch lý đầy bất ngờ và nhức nhối: Bức tranh đẹp như mơ nhưng khi lại gần lại là cảnh đời ngang trái, và tàn nhẫn. Vén bức màn của màn sương là những con người thô kệch, xấu xí, lam lũ và bất hạnh. Là cảnh tượng cái ác, cái xấu đang hiện hữu trên chính cái nền mà trước đó Phùng tưởng là Chân - Thiện - Mỹ. Một người đàn ông dữ dằn độc ác, đánh vợ một cách vũ phu, tàn nhẫn.