hình:

* Âm mưu xâm lược Chăm Pa và Đại Việt của nhà Nguyên

- Mục đích: Xâm lược Champa và Đại Việt để làm cầu nối thôn tính các nước ở phía Nam Trung Quốc.

- 1283 cho quân đánh Chămpa trước để làm bàn đạp tấn công vào Đại Việt nhưng thất bại
 *Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến.

- Vua Trần triệu tập hội nghị ở bến Bình Than bàn kế hoạch đánh giặc, cử Trần Quốc Tuấn chỉ huy cuộc kháng chiến

-  1285 mở Hội Nghị Diên Hồng ở Thăng Long để bàn cách đánh giặc.

-  Tổ chức tập trận, duyệt binh ở Đông Bộ Đầu, trấn giữ nơi hiểm yếu, quân sĩ thích vào cánh tay hai chữ Sát Thát
-Đóng cọc.
* DIỄN BIẾN:

- Tháng 1/1258, 3 vạn quân Mông Cổ do Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy tiến vào xâm lược nước ta. Quân giặc theo đường sông Thao tiến xuống Bạch Hạc (Việt Trì, Phú Thọ), rồi tiến đến vùng Bình Lệ Nguyên (Vĩnh Phúc) thì bị chặn lại ở phòng  tuyến do vua Trần Thái Tông trực tiếp chỉ huy. Tại đây, một trận đánh quyết liệt đã diễn ra.

- Do thế giặc mạnh, vua Trần cho rút lui để bảo toàn lực lượng. Triều đình tạm rời kinh thành Thăng Long xuôi về vùng Thiên Mạc (Duy Tiên, Hà Nam)

- Nhân dân Thăng Long thực hiện chủ trương "Vườn không nhà trống" để đánh giặc, tạm rút khỏi kinh thành. Ngột Lương Hợp Thai kéo quân vào Thăng Long trống vắng, không một bóng người và lương thực. Chúng điên cuồng tàn phá kinh thành, lùng bắt, giết hại những người còn sót lại

- Đóng giữ kinh thành Thăn Long chưa đầy một tháng, quân Mông Cổ lâm vào tình thế khó khăn vì thiếu lương thực trầm trọng, phải cho quân lính đi cướp thóc gạo, hoa mầu của dân nhưng nhân dân các làng, xã đã chống trả quyết liệt. Lực lượng địch tiêu hao dần.

- Nắm được thời cơ, quân đội nhà Trần mở cuộc phản công lớn ở Đông Độ Đầu (bến sông Hồng, ở phố Hàng Than - Hà Nội ngày nay), quân Mông Cổ thua trận, phải rời khỏi Thăng Long, rút chạy về nước, cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ kết thúc thắng lợi.