Khái niệm câu ghép?

Câu ghép là câu do nhiều vế câu ghép lại.

Mỗi vế câu ghép thường có cấu tạo giống một câu đơn (có đủ chủ ngữ, vị ngữ) và thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của những vế câu khác.

VD:

Vì        trời  / đổ mưa // nên chuyến đi của lớp Lan / đành phải hoãn lại.

QHT     CN       VN      QHT                   CN                                  VN

-> Đây là câu ghép do hai vế câu đơn ghép lại

Trời / đổ nắng to, // mẹ / đội nắng phơi thóc ngoài sân, // bố / gánh lúa từ ngoài đồng về, //

CN       VN              CN                  VN                              CN                       VN

còn Nam / thì vẫn ung dung ngồi quạt mát trong nhà.

       CN                                VN

-> Đây là câu ghép do 4 vế câu đơn ghép lại

Cách nối các vế câu ghép

Có hai cách nối các vế câu trong câu ghép:

* Nối bằng những từ có tác dụng nối

VD: Cô con gái xinh đẹp, ngoan hiền còn cậu con trai thì lười biếng, nghịch ngợm

Còn là quan hệ từ nối vế 1 “Cô con gái xinh đẹp, ngoan hiền” với vế 2 “cậu con trai thì lười biếng, nghịch ngợm”

VD: Tuy nhà rất xa nhưng Lan chưa bao giờ đến lớp muộn.

Tuy …. nhưng… là cặp quan hệ từ nối hai vế “nhà rất xa” với “Lan chưa bao giờ đến muộn”

* Nối trực tiếp (không dùng từ nối). Trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm

VD: Trong vườn, hoa lặng lẽ tỏa hương, những chú ong thầm lặng hút mật đem lại ngọt bùi cho đời.

Hai vế “hoa lặng lẽ tỏa hương” và “những chú ong thầm lặng hút mật đem lại ngọt bùi cho đời” được nối với nhau bằng dấu phẩy

VD: Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay, tôi đi học

Hai vế “Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn” và “Hôm nay, tôi đi học” được nối với nhau bởi dấu hai chấm

VD: Kia là hoa hồng đang lặng lẽ tỏa hương; đây là hoa lan đang vươn mình trong nắng mới; xa xa là hoa cúc đang rung rinh trong những cơn gió đang về.

Ba vế “Kia là hoa hồng đang lặng lẽ tỏa hương”, “đây là hoa lan đang vươn mình trong nắng mới” và “xa xa là hoa cúc đang rung rinh trong những cơn gió đang về” được nối với nhau bởi dấu chấm phẩy

Cách nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ

* Các vế câu trong câu ghép có thể được nối với nhau bằng một quan hệ từ hoặc một cặp quan hệ từ

VD: Mẹ / đã nhiều lần nhắc nhở // nhưng Lan / vẫn ngang bướng không nghe lời.

        CN               VN                      QHT    CN                  VN

Vì           gia đình / nghèo khó // nên   Hoa đã phải nghỉ học từ năm lớp 4.

QHT         CN             VN          QHT   CN              VN           

* Những quan hệ từ thường được dùng là: và, rồi, thì, nhưng, hay, hoặc,….

VD: Mình / đi siêu thị // hay     bạn / đi ra chợ?

         CN            VN       QHT    CN      VN

* Những cặp quan hệ từ thường được dùng là:

- vì… nên….; do…. nên….; nhờ….mà….

VD: Nhờ Minh / giảng giải // mà    Lan / đã giải xong bài toán đố

       QHT   CN          VN       QHT    CN               VN

- nếu…thì…; giá….thì…; hễ….thì….

 

VD: Giá    Long / chăm học hơn nữa // thì    kết quả / đã không  thấp thế này.

        QHT    CN              VN                 QHT     CN                 VN

- tuy….nhưng….; mặc dù….nhưng ….

VD: Mặc dù trời /   mưa // nhưng cuộc họp / vẫn sẽ được tổ chức.

         QHT    CN      VN                      CN                  VN

- chẳng những…. mà……; không chỉ….. mà……

VD: Chẳng những     Tuấn /     lười học //  mà   cậu ta /  còn hỗn láo nữa

           QHT                  CN            VN         QHT    CN           VN

Đối với một câu hoàn chỉnh thì phải có cấu trúc gồm chủ ngữ và vị ngữ. Còn đối với câu ghép thì gồm có từ hai chủ ngữ - vị ngữ trở lên trong một câu , mỗi một chủ ngữ, vị ngữ có trong câu ghép đều ở dạng đơn và không chung thường được gọi là một vế.

Hay các bạn cũng có thể hiểu nhưng trong SGK Câu ghép là những câu có từ hai cụm từ chủ ngữ và vị ngữ trở lên, không chứa nhau.

Hay cũng có thể hiểu câu ghép là câu có nhiều vế ghép lại với nhau chính vì vậy mà trong câu ghép có nhiều chủ ngữ và vị ngữ

Ví dụ: Trời nắng to, nước ao hồ cạn dần.

Để nối các vế câu ghép người ta thường dùng các quan hệ từ, như một quan hệ từ hay một cặp quan hệ từ như thì, mà….

Trong quá trình viết mẫu câu ghép cần lưu ý không dùng các từ nối.

Trong các câu ghép cũng có các mối quan hệ giữ những vế câu như

Quan hệ về nguyên nhân và kết quả : Từ các điều kiện, nguyên nhân dẫn đến kết quả được hình thành trong câu.

Khi thể hiện mối quan hệ này trong câu ghép người sử dụng thường dùng các quan hệ từ như do, vì, nên, bởi vì, cho nên…….

Hoặc các cặp quan hệ từ như : bởi vì  - cho nên…….

VD. Vì em không chịu học bài nên em được điểm kém

Quan hệ từ liên quan đến giả thiết – kết quả, Hay điều kiện – kết quả.

Từ những điều kiện có thể là khách quan hoặc chủ quan mà dẫn tới các kết quả. Để thể hiện điều này trong câu ghép người sử dụng phải dùng các quan hệ từ như giá, thì, hễ, nếu………….

Các cặp quan hệ từ: Như giá … thì, hễ mà ……..thì……..

Vd. Giá như trời không mưa thì quần áo không bị ướt

Câu ghép trong các quan hệ tương phản

Các quan hệ tương phản giữa hai vế của câu ghép, để thể hiện được mối quan hệ này trong câu ghép bạn có thể sử dụng các quan hệ từ như : Nhưng, dù, tuy….

Hoặc các cặp quan hệ từ như : Dù…nhưng, tuy…..nhưng, mặc dù…….nhưng……..

Vd. Dù trời mưa nhưng tuấn vẫn đi làm đúng giờ

Câu ghép trong quan hệ mục đích

Để làm rõ các quan hệ mục đích giữa hai vế câu của câu ghép thì người sử dụng có thể dùng các cặp quan hệ từ như “ để ……. thì…….” Hoặc các quan hệ từ thì………, để……. Để làm rõ giữa các vế câu.

Vd. Lam cố gắng làm việc chăm chỉ để có tiền mua thuốc cho mẹ

Bên cạnh đó còn một số các kiểu quan hệ khác nữa mà đều được biểu thị ở 2 vế của câu ghép như quan hệ thăng tiến để biểu thị cho mối quan hệ này thì trong mẫu câu ghép thường sử dụng các quan cặp quan hệ từ như ( không chỉ…. mà còn……) hay không những…….mà còn.

Vd. Không chỉ xinh đẹp mà bạn lan còn rất chịu khó