- Chủ quan:

+ Đảng Cộng sản Đông Dương đã có sự chuẩn bị chu đáo cho thắng lợi của cách mạng tháng 8 trong suốt 15 năm với 3 cuộc diễn tập: 1930 – 1931; 1936 – 1939; 1939 – 1945.Trong cao trào giải phóng dân tộc 1939 – 1945 Đảng cộng sản Đông Dương đã chuẩn bị chu đáo về đường lối , lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang, căn cứ địa cách mạng và bước đầu tập dượt cho quần chúng khởi nghĩa vụ trang giành chính quyền.– Khi phát xít Nhật bị đồng minh đánh bại, Nhật ở Đông dương hoang mang. Lúc nạy quân Đồng minh chưa kịp vào Đông Dương.– Qua cao trào chống Nhật cứu nước quần chúng nhân dân đã chuẩn bị sẵn sàng chỉ chờ lệnh khởi nghĩa.

- Khách quan:

+ Tháng 5/1945 phát xít Đức bị tiêu diệt, ngày 14/8/1945 phát xít Nhật bị đồng minh đánh bại, ngày 15/5/1945 Nhật ký hiệp ước đầu hàng quân đồng minh vô điều kiện.Như vậy cách mạng tháng 8 nổ ra trong điều kiện chủ quan, khách quan đã chín muồi. Đó chính là thời cơ “ Ngàn năm có một” vì nó rất hiếm và rất quí, nếu bỏ qua thì thời cơ không bao giờ quay trở lại. Nhận thức rõ thời cơ có một không hai này Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “ Đây là thời cơ ngàn năm có một cho dân tộc ta vùng dậy. Lần này dù có phải thiêu cháy dãy Trường Sơn cũng quyết giành độc lập cho đất nước”.