* Nguyên nhân:
- Kinh tế nông nghiệp sa sút

- Đời sống nông dân khó khăn, cực khổ
- Pháp thi hành các chính sách bình định, cuộc sống bị xâm phạm

⇒ Nhân dân nổi dạy đấu tranh
* Diễn biến
- Giai đoạn 1: 1884-1892, nghĩa quân hoạt động riêng rẽ, chưa có sự chỉ huy thống nhất. Tháng 4/ 1892, Đề Nắm mất, Đề Thám lên thay
- Giai đoạn 2 : 1893-1908: Thời kì này nghĩa quân vừa chiến đấu vừa xây dựng cơ sở dưới sự chỉ huy của Đề Thám
- Giai đoạn 3:  1909-1913: Pháp tập trung lực lượng tấn công Yên Thế
Đến ngày 10/2/1913 khi thủ lĩnh Đề Thám bị sát hại phong trào tan rã

* Kết quả:  Cuộc khởi nghĩa bị thất bại.

* Cuộc khởi nghĩa có điểm gì khác so với những cuộc khởi nghĩa cùng thời?

- Mục tiêu: Chống Pháp, bảo vệ xóm làng, cuộc sống của mình, mong muốn xây dựng cuộc sống bình đẳng và sơ khai về kinh tế, xã hội

- Lãnh đạo: Những người xuất thân từ nông dân có những phẩm chất đặc biệt (tiêu biểu là Hoàng Hoa Thám): căm thù giặc, mưu trí, anh dũng, sáng tạo, trung thành với nghĩa quân

- Lực lượng tham gia: Những người nông dân cần cù, chất phác, yêu cuộc sống, dám đứng lên giành lại độc lập.

- Địa bàn hoạt động: Khắp Bắc Kì và Trung Kì, chủ yếu hoạt động ở vùng núi Yên Thế, Bắc Giang

- Về cách đánh: Có lối đánh linh hoạt, cơ động, giảng hòa khi cần thiết,...

- Thời gian tồn tại: cuộc khởi nghĩa tồn tại suốt 30 năm, gây cho địch nhiều hoang mang và tổn thất.

- Ý nghĩa: khởi nghĩa Yên Thế tiêu biểu cho tinh thần yêu nước của nông dân, có tác dụng làm chậm quá trình xâm lược, bình định của Pháp tại Việt Nam

- Tính chất: là một phong trào yêu nước chống Pháp theo khuynh hướng phong kiến, là cuộc khởi nghĩa mang tính tự phát