Tôi là một chủ tàu người Hoa sống cùng thời với ông Bạch Thái Bưởi người Việt Nam. Tôi rất khâm phục nghị lực và tài năng của ông Bưởi – một con người được chúng tôi đánh giá là “một bậc anh hùng kinh tế”. Tôi xin kể về ông cho các bạn cùng nghe về Ông Bưởi .

Ông Bưởi mồ côi cha từ nhỏ, phải theo mẹ quẩy gánh hàng rong. Thấy ông khôi ngô tuân tú thông minh, nhà họ Bạch nhận ông làm con nuôi và cho ăn học tử tế và đoàng hoàng.

Năm 21 tuổi, ông làm thư kí cho một hãng buôn. Được một thời gian, ông đứng ra kinh doanh độc lập, từ buôn gỗ, buôn ngô đến mở hiệu cầm đồ, lập nhà in, khai thác mỏ…. Có lúc ông trắng tay tưởng như không thể tiếp tục kinh doanh được. Nhưng vốn là một người giàu nghị lực, tài năng và thông minh, ông không nản chí. Ông mở công ti vận tải đường thủy khi mà người Hoa độc chiếm các đường sông miền Bắc. Vốn hẹp, thế yếu, ông đã nghĩ ra cách để thu hút hành khách người Việt mình ủng hộ ông bằng cách: cho người đến các bến tàu diễn thuyết tuyên truyền. Trên mỗi chiếc tàu của mình, ông dán dòng chữ “Người ta thì đi tàu ta” và treo một cái ông để khách nào đồng tình thì ủng hộ ông, tiếp sức cho ông. Bằng tài năng, trí tuệ và sự khôn khéo trong kinh doanh, công ti của ông ngày càng phát đạt, đánh bại các chủ tàu người Hoa và người Pháp đến nỗi các chủ tàu người nước ngoài phải bán lại tàu cho ông. Rồi ông mở rộng công ti của mình ra nhiều hướng, độc tôn kinh doanh đường thuỷ.

Chỉ trong mười năm, ông Bưởi đã trở thành “một bậc anh hùng kinh tế” như đánh giá của chúng tôi thời ấy.Ông ấy đúng là tài giỏi , ai cũng muốn như ông ấy .

Người xưa thường có câu nói rằng: “Có chí thì nên”. Chỉ cần chúng ta có quyết tâm, bền chí, không nản lòng khi gặp thất bại thì việc gì chúng ta cũng có thể làm được. Đó là điều mà tôi - một chủ tàu người Pháp - đã học được qua câu chuyện của “Vua tàu thủy Bạch Thái Bưởi”.Chuyện là thế này:

Khi nước Pháp đặt nền móng bảo hộ Việt Nam đi vào ổn định, tôi bắt đầu chuyển hướng kinh doanh sang Việt Nam. Là người Pháp, được hưởng nhiều ưu tiên, tôi nhanh chóng mở ngay công ty vận tải đường biển. Hơn hai mươi năm làm ăn phát đạt thì công ty tôi gặp một đối thủ: ông Bạch Thái Bưởi, một chủ tàu người Việt.

Bưởi xuất thân nghèo khổ, mồ côi cha từ bé nên phải bán hàng rong với mẹ. Tuy vậy, Bưởi có khuôn mặt khôi ngô và tư chất thông minh. Nhờ vậy, Bưởi được nhà họ Bạch nhận làm con nuôi. Do đó, Bưởi có họ Bạch. Năm hai mươi mốt tuổi, Bạch Thái Bưởi làm thư ký cho một hãng buôn. Anh nhanh chóng nắm vững kiến thức về thương mại và bắt đầu kinh doanh độc lập. Bưởi kinh doanh đủ mọi ngành: buôn gỗ, buôn ngô, mở hiệu cầm đồ, lập nhà in, khai thác mỏ… Có lúc anh cũng khánh kiệt gia sản nhưng anh vẫn không hề nản chí.

Bạch Thái Bưởi mở công ty vận tải đường thủy khi những con tàu của người Hoa gần như độc chiếm các đường sông miền Bắc. Chủ tàu người Pháp chúng tôi chủ yếu kinh doanh ở miền Nam, cũng ít bị ảnh hưởng hơn nhưng thật sự chúng tôi: chủ tàu Pháp, Hoa và Bưởi đang ở trên thương trường cạnh tranh khá quyết liệt. Bạch Thái Bưởi có phương pháp vận động khách hàng rất hay: ông cho người đến các bến tàu diễn thuyết. Bưởi khích lệ,tinh thần dân tộc Việt rất cao nên hầu hết khách đi tàu đều đến ủng hộ ông. Họ rất thích biểu ngữ"Người ta thì đi tàu ta” của ông và tình nguyện giúp đỡ ông. Khách đi tàu gom tiền xu vào những ống tiết kiệm ông Bưởi cho treo trên tàu để quyên góp, trợ sức cho chủ tàu. Khi bổ ống, tiền đồng rất nhiều còn tiền hào và tiền xu thì nhiều vô kể. Khách đi tàu của ông Bưởi mỗi ngày một đông. Nhiều chủ tàu người Hoa sau một thời gian cạnh tranh phải bán lại tàu cho ông Bưởi. Chúng tôi rút vào kinh doanh ở miền Nam vì ở miền Nam, chúng tôi được nhiều quyền lợi ưu tiên hơn. Sau đó, ông Bưởi còn mua xưởng đóng tàu,thuê kĩ sư giỏi để trông nom. Công ty vận tải đường thủy của Bạch Thái Bưởi lớn mạnh có đến ba mươi chiếc tàu lớn nhỏ mang những cái tên của lịch sử Việt Nam như: Hồng Bàng, Lạc Long, Trưng Trắc, Trưng Nhị… Chỉ trong vòng mười năm, Bạch Thái Bưởi đã trở thành “một bậc anh hùng kinh tế" nổi tiếng khắp Việt Nam thời ấy.

Mặc dù thành công của ông Bạch Thái Bưởi là thất bại của chúng tôi nhưng tôi vẫn rất nể phục người doanh nhân bền chí, kiên trì, có nhiều sáng kiến như ông Bưởi. Ông đã làm cho những người Pháp, người Hoa phải e dè, cảm phục trí thông minh và chịu khó của người Việt. Ông Bưởi xứng đáng được tham gia vào thương trường rộng lớn như Đông Dương và thế giới.Bạch Thái Bưởi thực sự là một tấm gương sáng về ý chí và nghị lực cho thế hệ sau.