1. Xét $F_{1}$ lai với cá thể thứ nhất 

- $F_{1}$ x cá thể thứ nhất → $6,25\%=\frac{1}{16}$ cây thấp, dài.

→ $F_{2}$ có 16 tổ hợp = 4 giao tử x 4 giao tử

→ $F_{1}$ và cá thể thứ nhất đều có kiểu gen dị hợp về 2 cặp gen.

- TLKH cây thấp, dài = $\frac{1}{16}=\frac{1}{4}$ x $\frac{1}{4}$

→ Cao là tính trạng trội hoàn toàn so với thấp. Tròn là tính trạng trội hoàn toàn so với dài.

- Quy ước: Gen A - cao, gen a - thấp

                  Gen B - tròn, gen b - dài

→ $F_{1}$ x cá thể thứ nhất: AaBb (cao, tròn) x AaBb (cao, tròn)

- Sơ đồ lai:

$F_{1}$: AaBb (cao, tròn) x AaBb (cao, tròn)

G:     AB, Ab, aB, ab          AB, Ab, aB, ab 

$F_{2}$: AABB, AABb, AaBB, AaBb, AABb, AAbb, AaBb, Aabb, AaBB, AaBb, aaBB, aaBb, AaBb, Aabb, aaBb, aabb.

TLKG: 1AABB: 2AABb: 1AAbb: 2AaBB: 4AaBb: 2Aabb: 1aaBB: 2aaBb: 1aabb.

TLKH: 9 cao, tròn: 3 cao, dài: 3 thấp, tròn: 1 thấp, dài.

2. Xét $F_{1}$ lai với cá thể thứ hai

- $F_{1}$ x cá thể thứ hai → $12,5\%$ aabb = $25\% ab x $50\%$ ab

→ $F_{2}$ có 8 tổ hợp = 4 giao tử x 2 giao tử

Mà $F_{1}$ dị hợp 2 cặp gen, tạo ra 4 giao tử

→ Cá thể thứ hai tạo ra 2 giao tử → Cá thể thứ hai dị hợp 1 cặp gen, tạo ra $50\%$ ab.

→ Kiểu gen của cá thể thứ hai là: Aabb (cao, dài) hoặc aaBb (thấp, tròn).

- Sơ đồ lai:

+ Trường hợp 1: Cá thể thứ hai có kiểu gen là Aabb (cao, dài).

$F_{1}$: AaBb (cao, tròn) x Aabb (cao, dài)

G:     AB, Ab, aB, ab           Ab, ab 

$F_{2}$: AABb, AAbb, AaBb, Aabb, AaBb, Aabb, aaBb, aabb.

TLKG: 1AABb: 1AAbb: 2AaBb: 2Aabb: 1aaBb: 1aabb.

TLKH: 3 cao, tròn: 3 cao, dài: 1 thấp, tròn: 1 thấp, dài.

+ Trường hợp 2: Cá thể thứ hai có kiểu gen là aaBb (thấp, tròn).

$F_{1}$: AaBb (cao, tròn) x aaBb (thấp, tròn)

G:     AB, Ab, aB, ab           aB, ab 

$F_{2}$: AaBB, AaBb, aaBB, aaBb, AaBb, Aabb, aaBb, aabb.

TLKG: 1AaBB: 2AaBb: 1aaBB: 2aaBb: 1Aabb: 1aabb.

TLKH: 3 cao, tròn: 3 thấp, tròn: 1 cao, dài: 1 thấp, dài.

3. Xét $F_{1}$ lai với cá thể thứ ba

- $F_{1}$ x cá thể thứ ba → $25\%$ aabb = $25\% ab x $100\%$ ab

→ Cá thể thứ ba chỉ tạo ra giao tử ab 

→ Kiểu gen của cá thể thứ ba là: aabb (thấp, dài).

- Sơ đồ lai:

$F_{1}$: AaBb (cao, tròn) x aabb (thấp, dài)

G:     AB, Ab, aB, ab                ab 

$F_{2}$: AaBb, Aabb, aaBb, aabb.

TLKG: 1AaBb: 1Aabb: 1aaBb: 1aabb.

TLKH: 1 cao, tròn: 1 cao, dài: 1 thấp, tròn: 1 thấp, dài.

Đáp án:
PL1:  AaBb  x  AaBb 
PL2:  AaBb  x  aaBb    hoặc    AaBb  x  Aabb 
Pl3:   AaBb  x  aabb  

Giải thích các bước giải:
- Quy luật di truyền: phân li độc lập.

Xét phép lai 1: cây thấp, hạt dài thu được tỉ lệ 6,25% = $\frac{1}{16}$ 
⇒ Tính trạng thân thấp, hạt dài là tình trạng lặn hay nói thân cao trội hoàn toàn so với thân thấp, hạt tròn trội hoàn toàn so với hạt dài.
- Quy ước: A - thân cao           B - hạt tròn
                  a - thân thấp          b - hạt dài
Fa thu được 16 tổ hợp = 4 x 4 ⇒  F1 và cá thể thứ nhất đều phải cho 4 loại giao tử khác nhau ⇒ đều mang KG dị hợp tử về 2 cặp gen
⇒F1 có KG: AaBb

   Cá thể thứ nhất lai với F1 có KG: AaBb
- Sơ đồ lai: P: thân cao, tròn (AaBb)  x  thân cao, tròn (AaBb)
                  G:     AB,Ab,aB,ab                     AB,Ab,aB,ab
                  Fa: 1AABB:2AaBB:2AABb:4AaBb:1AAbb:2Aabb:1aaBB:2aaBb:1aabb

Xét phép lai 2: cây thân thấp hạt dài thu được tỉ lệ 12,5% = $\frac{1}{8}$ 
⇒Fa thu được 8 tổ hợp = 4 x 2 ⇒ Cây thứ 2 lai với cây F1 có KG: Aabb hoặc aaBb
- Sơ đồ lai: P: thân cao, tròn (AaBb)  x  thân cao, dài (Aabb)
                  G:      AB,Ab,aB,ab                    Ab,ab
                  Fa: 1AABb:1AAbb:2AaBb:2Aabb:1aaBb:1aabb
 
 hoặc: P: thân cao, tròn ( AaBb)  x  thân thấp, tròn (aaBb)
             G:        AB,Ab,aB,ab                      aB,ab
             Fa:    1AaBB:2AaBb:1aaBB:2aaBb:1Aabb:1aabb

Xét phép lai 3: Cây thân thấp, dài thu được tỉ lệ 25% = $\frac{1}{4}$ 

⇒ Fa thu được 4 tổ hợp = 4 x 1 ⇒ cây thứ 3 lai với cây F1 có KG: aabb 
- Sơ đồ lai: P: thân cao, tròn (AaBb)  x  thân thấp, dài (aabb)
                  G:        AB,Ab,aB,ab                              ab
                  Fa: 1AaBb : 1Aabb : 1aaBb : 1aabb