Thứ nhất, giai cấp chủ nô, quý tộc là giai cấp thống trị áp bức bóc lột vì chúng chiếm giữ được tư liệu sản xuất.

Thứ hai, giai cấp nông dân công xã nông thôn và tầng lớp thị dân thành thị, ở Hy Lạp, La Mã tầng lớp này được gọi là bình dân. Nông dân và, thị dân có tài sản, có gia đình riêng nhưng bị nhà nước chủ nô bóc lột, khi phá sản có thể rơi xuống địa vị nô lệ.

Thứ ba, giai cấp nô lệ, nguồn chủ yếu từ các bộ lạc bại trận trong chiến tranh, không cùng huyết thống với giai cấp chủ nô, bị kẻ chiến thắng tước đoạt tài sản, ruộng đất, còn bản thân bị biến thành nô lệ. Theo pháp luật của nhà nước chủ nô, nô lệ không phải là con người, chỉ là tài sản đặc biệt của chủ nô, tài sản biết nói. Chủ nô có thể giết, đánh đập đến tàn phế hoặc đem nô lệ ra chợ mua bán, đổi chác. Một cuốn sách cổ của Trung Quốc có ghi rằng, một nô lệ khỏe mạnh đổi được hai con ngựa tốt. Nô lệ bị cưỡng bức lao động khổ sai nặng nhọc không kể giờ giấc, họ không được hưởng phần nào kết quả lao động của mình.

Xã hội chiếm hữu nô lệ là hình thái kinh tê - xã hội có giai cấp đầu tiên trong lịch sử loài người dựa trên cơ sở người bóc lột người xuất hiện trong thời kì tan rã của chế độ công xã nguyên thủy. Những giai cấp cơ bản của xã hội chiếm hữu nô lệ là chủ nô và nô lệ

- Các quốc gia chiếm hữu nô lệ phát triển cao ở thời cổ đại là Hy Lạp và Rô ma

- So với chế độ công xã nguyên thủy, chế độ chiếm hữu nô lệ là bước tiến trong lịch sử XH loài người, song là chế độ bóc lột nặng nề nhất