Câu 1 : Truyện Sống chết mặc bay có thể chia làm 3 đoạn:

Đoạn 1 (từ đầu ... khúc đê này hỏng mất): Cảnh người dân chống con đê sắp vỡ.

Đoạn 2 (tiếp... điếu mày): Bọn quan lại vô trách nhiệm đánh tổ tôm bỏ mặc dân chúng trước cơn lũ.

Đoạn  3 (còn lại) Đê vỡ nhân dân sa vào cảnh lầm than.

Câu 2 : 

Hai mặt tương phản trong truyện:

Dân chúng vật lộn với bão lũ, chống chọi với mưa lũ ⇔ Bọn quan lại hộ đê ngồi nơi an toàn, nhàn nhã đánh bài bạc và bỏ mặc dân chúng.

b) Cảnh người dân hộ đê: cẳng thẳng, nhốn nháo.

⇒ Người dân bì bõm dưới bùn lầy, ướt như chuột lột, ai cũng mệt lử.

⇒ Mưa tầm tã trút xuống, nước sông cuồn cuộn bốc lên.

⇒ Thảm cảnh người dân chống cơn nước lũ buồn thảm, khổ cực.

Cảnh bọn quan lại: nhàn hạ, an toàn.

⇒ Quan lại ngồi nơi cao ráo, vững chãi, quây đánh tổ tôm

⇒ Cảnh trong đình nhàn nhã, đường bệ, nguy cấp.

⇒ Quan lại tắc trách, tham lam, bạo lực.

c) Hình ảnh viên quan hộ đê: bỏ mặc dân, ngồi chơi nhàn nhã

⇒ Đồ dùng sinh hoạt cho quan hộ đê thể hiện cuộc sống xa hoa: ống thuốc bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà.

⇒ Sự đê tiện, tàn nhẫn của tên quan ác vô lại. 

d) Tác giả dựng lên cảnh tương phản nhằm:

⇒ Tố cáo sự vô trách nhiệm, tham lam, lòng lang dạ thú của bọn quan lại.

⇒ Hoàn cảnh khốn cùng, tuyệt vọng của người dân khi chống chọi lại bão lũ đang gào thét.

⇒ Cảnh người dân thống khổ, cảnh quan sung sướng vì thắng ván bài cược.

Câu 3 : 

Phép tăng cấp được thể hiện trong nhiều mặt:

⇒ Cảnh hộ đê của dân: tăng cấp theo mức độ nguy cấp: mưa tầm tã, vẫn mưa tầm tã trút xuống, nước sông dâng lên to quá

⇒ Cảnh quan lại nhàn hạ, sa hoa trên đình đối lập với cảnh khốn khổ của dân chúng chống chọi với mưa lũ

⇒ Phép tăng cấp dùng để miêu tả thái độ vô trách nhiệm, lòng dạ lang thú của viên quan:

   + Quan ngồi nơi vững chãi, an toàn, có kẻ hầu người hạ xung quanh

   + Quan la mắng, dọa dẫm đám người bẩm báo đê vỡ

   + Mức độ vô trách nhiệm, cáu gắt vô lí của quan được thể hiện rõ nét

c) Sự kết hợp của nghệ thuật tăng cấp đã tố cáo, phê phán sự thờ ơ, tắc trách của quan hộ đê.

Câu 4 : 

⇔ Giá trị hiện thực: Phản ánh bộ mặt giai cấp thống trị tham lam, vô trách nhiệm mà tiêu biểu là tên quan phụ mẫu hộ đê.

⇔ Giá trị nhân đạo: Cảm thông với sự vất vả, khốn khổ của người lao động trước cảnh thiên nhiên.

⇔ Giá trị nghệ thuật: Truyện ngắn bằng chứ quốc ngữ, nhân vật bắt đầu có tính cách nhuần nguyễn.

Câu 1: Bố cục (3):

- Đoạn 1 (Từ đầu … Khúc đê này hỏng mất): Tình hình đê vỡ và sức chống đỡ.

- Đoạn 2 (tiếp … Điếu, mày!): Cảnh quan phụ mẫu đánh tổ tôm bài bạc.

- Đoạn 3 (còn lại): Kết cục đê vỡ, nhân dân lâm vào lầm than.

Câu 2:

a. Hai mặt tương phản cơ bản: Một bên người dân vật lộn, chống chọi mưa gió căng thẳng. Một bên quan lại bài bạc nhàn nhã.

b. Làm rõ sự tương phản:

- Dân hộ đê: Gần một giờ đêm, mưa tầm tã, nước sông cao. Cảnh tượng nguy kịch, người đã mệt lử nhưng trời vẫn mưa như trút. Sức đê yếu hơn sức nước.

- Quan phủ nha lại ung dung bài bạc: Trong đình cao ráo, vững chãi, không khí tĩnh mịch, trang nghiêm, đường bệ, nguy nga, đương vui cuộc tổ tôm.

c. Qua hai mặt tương phản, hình ảnh tên quan phủ đi “hộ đê” được khắc họa:

- Ngồi nơi an toàn, đẹp đẽ, có người hầu bài.

- Dùng đồ ngon vật lạ, sang trọng.

- Tư thế đường bệ, ung dung, nhàn nhã.

- Không màng chuyện đê vỡ, thậm chí còn khó chịu. Khi quan vui mừng ù ván bài cũng là lúc nước tràn, nhà cửa trôi, kẻ sống người chết.

d. Dụng ý của tác giả trong việc dựng cảnh tương phản này: So sánh nổi bật sự đối lập, tăng sự khổ cực của nhân dân cũng tăng lên sự vô trách nhiệm của kẻ làm quan. Mục đích cuối cùng là tố cáo sự vô trách nhiệm, ham mê bài bạc của lũ quan.