Với quan niệm thông thường, mâu thuẫn được hiểu là trạng thái xung đột chống đối nhau. Còn trong triết học, khái niệm mâu thuẫn được dùng với nghĩa sâu sắc hơn đầy đủ hơn, bất kỳ sự vật nào hiện tượng nào cũng chứa đựng những mặt đối lập, ràng buộc nhau tác động lẫn nhau. Theo triết học Mác - Lênin, mâu thuẫn là một chỉnh thể trong đó hai mặt đối lập vừa thống nhất vừa đấu tranh nhau. Trong mâu thuẫn Triết học, tồn tại các mặt: mặt đối lập, thống nhất, đấu tranh. Tức chúng có mối quan hệ mật thiết, ràng buộc với nhau. Ví dụ về sự đồng hoá và dị hoá trong mỗi sinh vật, tuy hai quá trình mâu thuẫn với nhau nhưng lại đều góp phần tạo nên sự sống cho mỗi tế bào, cơ thể. Nên mâu thuẫn trong Triết học rõ ràng rộng hơn mâu thuẫn theo cách hiểu thông thường.