Nguyên nhân  dẫn đến sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở các nước đông âu:

- đường lối lãnh đạo mang tính chủ quan cùng với cơ chế tập trung quan liêu bao cấp làm cho sản xuất trì trệ, đời sống nhân dân không được cải thiện.

-thiếu dân chủ và công bằng -->tăng thêm sự bất mãn trong quần chúng. 

-không bắt kịp bước phát triển của khoa học – kĩ thuật tiên tiến. Điều này dẫn tới tình trạng trì trệ, khủng hoảng về kinh tế, xã hội.  

-sự chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước có tác động không nhỏ làm cho tình hình trở nên thêm rối loạn. 

-sai lầm khi thực hiện chế độ đa nguyên đa đảng, từ bỏ quyền lãnh đạo cao nhất của Đảng-->làm cho khủng hoảng thêm trầm trọng.

Nguyên nhân sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông ÂuNhững nguyên nhân chính dẫn đến sự tan rã của chế độ XHCN ở Liên Xô và Đông Âu: Một là, do đường lối lãnh đạo mang tính chủ quan, duy ý chí; cùng với cơ chế tập trung quan liêu bao cấp làm cho sản xuất trì trệ, đời sống nhân dân không được cải thiện.