Qúa trình phát triển  của các sự vật, hiện tượng không diễn ra một cách đơn giản, thẳng tắp mà diễn ra một cách quanh co, phức tạp, có đôi lúc thụt lùi tạm thời.

=> Khuynh hướng tất yếu của quá trình phát triển là cái mới ra đời thay thế cái cũ, cái mới ra đời thay thế cái lạc hậu.

Áp dụng: trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nước ta trong giai đoạn từ năm 1030 đến năm 1945 nhân dân ta không đấu tranh một cách đơn giản mà phải có chiến lược, phân tích thế trận, địa hình, kế hoạch tác chiến cụ thể, rõ ràng mạch lạc.Có lúc ta đánh trả giặc một cách gay gắt, có lúc lại quay về căn cứ để tìm thời điểm thích hợp. Cuộc chiến diễn ra quanh co phức tạp, mất nhìu ngày, nhiều người đã hi sinh, tài sản..Tuy nhiên, sau mỗi trận chiến, ta lại rút ra những bài học mới, chiến luocj toàn diện phát triển hơn thay thế cho các chiến lược lạc hậu, không hiệu quả nên quân dân ta đã giành được chiến thắng vẻ vang.