Ưu thế lai là hiện tượng con lai mang các cặp gen dị hợp biểu hiện phẩm chất vượt trội hơn hẳn so với dạng bố mẹ.

Thoái hóa giống là tình trạng khi tự thụ hay giao phối gần nhiều thế hệ liên tiếp sẽ tạo ra các dạng đồng hợp lặn có hại, biểu hiện ra kiểu hình phẩm chất kém cỏi.

Ưu thế lai
Biểu hiện:
Con lai có sức sống cao hơn bố mẹ :sinh trưởng nhanh,phát triển mạnh,khả năng chống chịu tốt với các điều kiện môi trường ,năng suất cao......
Cơ chế:
Con lai ở trạng thái dị hợp ,nên các kiểu gen lặn (xấu)không biểu hiện được do bị gen trội lấn át
Nguyên nhân:
Xuất hiện do lai khác dòng và biểu hiện rõ nhất ở thế hệ F1
Ứng dụng:
Con lai F1 là thể dị hợp được đưa ngay vào sản xuất (nuôi ,trồng) để tận dụng ưu thế lai;không dùng làm giống

Thoái hóa giống:
Biểu hiện:
Con lai có sức sống kém hơn bố mẹ ,sinh trưởng chậm,phát triển yếu,khả năng chống chiu kém với các điều kiện môi trường,năng suất kém,xuất hiện nhiều tính trạng có hại
Cơ chế:
Con lai ở trạng thái đồng hợp và thể đồng hợp lặn biểu hiện thành kiểu hình xấu,gây hại
Nguyên nhân
Xuất hiện do sự thụ phấn bắt buộc ở thực vật hoặc giao phối cận huyết của thực vật
Ứng dụng:
Để củng cố một tính trạng nào đó mà con người mong muốn hoặc tạo ra dòng thuần chủng dùng làm giống để lai với nhau,tạo ra ưu thế lai