Mở bài :

- Giới thiệu về hoàn cảnh của lão Hạc và tôi:

+ Chung: Chúng tôi đều là những người nghèo khổ chịu các gánh nặng của cuộc sống

+ Tôi: Là một ông giáo nghèo làm nghề dạy chữ cho trẻ con trong làng và được người làng kính trọng nên gọi là ông giáo

+ Lão Hạc: Là một người nông dân nghèo, sống cô đơn vì vợ lão đã mất, con trai lão đi đồn điền nên lão chỉ còn bầu bạn với con Vàng. Vì kính trọng tôi nên lão hay qua nhà tôi kể chuyện.

 

Thân bài:

- Hôm ấy tôi đang ngồi đọc sách thì tôi thấy lão hạc từ xa chạy đến

- Ngày thường vừa gặp tôi lão đã chào ngay nhưng sao hôm nay lão có vẻ buồn

- Nhìn lão gầy gò xanh xao mà tôi cảm thấy thật xót xa cho lão

- Vừa tới nơi lão báo ngay rằng lão vừa mới bán cậu Vàng rồi

- Lão cố làm tỏ ra vui vẻ thế thôi chứ tôi thấy mắt lão ầng ậng nước và khi báo tin cậu Vàng đi đời giọng lão khàn hẳn

- Tôi cảm thấy hơi bất ngờ vì dù lão phải ăn nhịn chứ không đời nào bán đi cậu Vàng nên tôi hỏi thêm cho có chuyện: “Thế nó cho bắt à” nhưng không ngờ điều đó lại động đến nỗi đau của lão

- Mặt lão đột nhiên co rúm lại, những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Rồi lão hu hu khóc

- Nhìn lão khóc mà tôi nhớ lại câu nói của Nguyễn Khuyến: “ Tuổi già hạt lệ như xương. Hơi đâu ép lấy hai hàng chứa chan”.

- Lão Hạc đã già rồi mà lão vẫn khóc như một đứa trẻ. Đứa trẻ này đã không ngần ngại mà khóc, không giấu kín và chôn vùi nỗi đau.

- Nhìn thấy lão như vậy mà tôi cảm thấy như muốn ôm choàng lấy lão mà òa khóc

- Giờ tôi không cảm thấy xót xa cho những quyển sách của tôi nữa vì nó đâu có sánh được với nỗi đau của lão Hạc

- Rồi lão kể lại quá trình bắt cậu Vàng: Lão gọi nó ra ăn cơm, nó tưởng lão gọi như ngày thường nên chạy ra nhưng thằng Mục đằng sau nhảy ra tóm nó

- Ôi lão thật nhân hậu mà sao cuộc đời lại nỡ lòng nào mà đối xử với lão Hạc như thế. Lão cứ khóc như vậy mà làm tôi càng đâu lòng thêm

- Tôi an ủi lão rằng mình giết nó là hóa kiếp cho nó để nó đỡ khổ thôi

- Tôi cố nói thế cho cụ đỡ bận lòng chứ tôi biết làm gì có thể nguôi được nỗi buồn của lão

- Lão gật đầu, khuôn mặt tê dại rồi nhìn về phía xa xăm. Lão nghĩ gì tôi cũng không biết nữa, chỉ có tiếng thở dài não nề lan tỏa

- Rồi lão hỏi một câu làm tôi cũng nặng lòng, não nề “Rốt cuộc thì làm kiếp gì cho sướng”

- Tôi tính xuống dưới lấy khoai thì lão bảo để khi khác và mặt lão nghiêm trang lại

- Tôi đành ngồi xuống và nghe lão kể lại rằng lão muốn nhờ tôi hai việc. Việc thứ nhất là nhờ tôi trông hộ mảnh vườn cho thằng con của lão. Còn việc thứ hai là lão giao cho tôi 30 đồng bạc, nhờ tôi cầm phòng hộ khi chết, nhờ hàng xóm lo hộ ma chay

- Rồi lão đứng dậy đi về

 

Kết bài:

- Lão Hạc đã ra về mà lòng tôi vẫn bề bộn bao suy nghĩ. Chao ôi! Đồng bào tôi trong cái tối đất tối trời của xã hội còn bao người đau khổ, lầm than như thế? Mà đời tôi cũng có khác gì đâu? Nhưng tôi lại thấy lóe lên trong lòng một tia sáng của niềm tự hào, niềm tin: đồng bào tôi tuy nghèo về vật chất nhưng lại giàu những vẻ đẹp đáng trọng. Nỗi đau của lão Hạc là nỗi đau về tình thương và lòng tự trọng, một nỗi đau của một tâm hồn cao đẹp