Câu 1:

* Từ ghép: 

- Khái niệm: Từ ghép là từ có hai tiếng trở lên, các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa.

- Đặc điểm:

+ Do hai tiếng hay nhiều tiếng tạo thành.

+ Các tiếng trong từ ghép thường có nghĩa.

+ Các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa.

- Đặt câu: Mỗi sáng, cô ấy đều làm đẹp cho mình.

- Viết đoạn văn: Trong cuộc đời mỗi người, trường học có vai trò vô cùng quan trọng. Đó là nơi chúng ta được học tập, vui chơi và trải qua thật nhiều kỉ niệm bên thầy cô, bạn bè. Ngôi trường Trung học cơ sở của tôi vừa mới xây dựng cách đây không lâu nên vẫn còn rất mới và khang trang. Bên trong trường, các dãy nhà được sơn màu vàng như màu của ánh nắng. Mỗi dãy đều có bốn tầng, mỗi tầng có bốn phòng học. Trong phòng đều được trang bị bảng đen, bàn ghế, điều hòa… rất tiện nghi. Dưới mái trường thân yêu này, tôi đã được trải qua thật nhiều kỉ niệm đẹp đẽ. Những giờ học tuy vất vả nhưng rất bổ ích. Những giờ ra chơi sôi động, vui vẻ. Tất cả đã khiến tôi thêm yêu ngôi trường của mình biết bao.

* Từ đồng âm: 

- Khái niệm:  Từ đồng âm là các từ trùng với nhau về hình thức ngữ âm (thường là viết, đọc giống nhau) nhưng lại khác nhau về nghĩa của từ.

- Đặc điểm: 

+ Các nghĩa của từ hoàn toàn khác nhau

+ Từ ngữ không thể thay thế trong nghĩa chuyển

- Đặt câu:

Quê ta mới xây con đường rất rộng.

Cafe đắng quá thêm chút đường vào đi

- Viết đoạn văn: Quê hương em rất thanh bình và yên tĩnh,có những cánh đồng thẳng cánh cò bay chạy theo những con đường làng quanh co. Những buổi sáng mùa xuân đứng ở đầu làng mà nhìn cánh đồng thì thích thú biết bao! Gió xuân nhẹ thổi sóng lúa nhấp nhô từng đợt đuổi nhau ra xa tít. Một đàn cò trắng dang rộng đôi cánh bay qua, nổi bật trên nền trời xanh thẳm. Đầu làng có con sông nước xanh ngắt, trong lành. Vào những buổi chiều, cánh đồng rộn lên những câu hò, câu hát hay vang trời của những người dân hay đi làm cỏ Gần cánh đồng có cây đa to để mọi người ngồi nghỉ sau những buổi lao động mệt nhọc. Mùa lúa chín, trong biển lúa vàng ánh lên màu đen nhánh của những cái liềm của người dân đi gặt. Rải rác khắp cánh đồng là những chiếc nón trắng của người đi gặt nhấp nhô lên xuống.

* Từ đồng nghĩa: 

- Khái niệm: Từ đồng nghĩa là các từ các điểm chung về nghĩa (hoàn toàn hoặc một phần) nhưng lại khác nhau về âm thanh. 

- Đặc điểm: tương đồng với nhau về nghĩa, khác nhau về âm thanh và có phân biệt với nhau về một vài sắc thái ngữ nghĩa hoặc sắc thái phong cách,... nào đó, hoặc đồng thời cả hai.

- Đặt câu:

Ba tên cướp này đã chết trong trận càn quét của công an

Các chiến sĩ đã anh dũng hi sinh trong trận chiến sinh tử ấy

- Viết đoạn văn: Thu Trang là người bạn thân thiết nhất của em. Bạn không cao lắm, dáng người mảnh khảnh. Khuôn mặt của bạn có hình trái xoan, nước da hồng hào trông tràn đầy sức sống. Trang có mái tóc rất dài, mềm mượt. Đôi bàn tay nhỏ nhắn, nhưng lại rất khéo léo. Không chỉ vậy, bạn còn là một học sinh siêng năng, ngoan ngoãn. Thành tích học tập rất đáng nể. Không chỉ vậy, bạn còn rất tốt bụng, thường xuyên giúp đỡ các bạn trong lớp nhiều công việc. Ở nhà, bạn cũng rất chăm chỉ làm việc nhà. Em rất yêu quý người bạn của mình.

* Từ trái nghĩa: 

- Khái niệm: Từ trái nghĩa là những từ có ý nghĩa đối lập nhau trong mối quan hệ đương liên, chúng khác nhau về ngữ âm và phản ánh các khái niệm.

- Đặc điểm: Là những từ có nghĩa đối ngược nhau

- Đặt câu: Anh ấy béo còn cô ấy gầy.

- Viết đoạn văn: Một năm… Hai năm… Ba năm… Đã lâu lắm rồi tôi mới trở về quê hương vào một ngày cuối năm. Mùa xuân! Bầu trời quê tôi như bớt đi những sắc mây u ám, lạnh lẽo, ló rạng những tia nắng vàng rực rỡ, ấm áp. Những chồi lá non đang dần hé nở trên cành cây cao sau một giấc ngủ đông dài. Cánh hoa xuân khẽ rung rinh trong làn gió nhẹ, khoe sắc hương đón chào mùa mới sang. Những chú chim non uống những giọt sương đêm còn sót lại trên cành lá rồi líu lo cất tiếng hót vang xa. Quê hương ơi! xuân đã về trong náo nức của muôn loài.

* Thành ngữ: 

- Khái niệm: Thành ngữ là một tập hợp từ cố định đã quen dùng mà nghĩa thường không thể giải thích đơn giản bằng nghĩa của các từ cấu tạo nên nó. 

- Đặc điểm: có tính hình tượng, được xây dựng dựa trên những hình ảnh cụ thể, có tính khái quát và hàm súc cao, được xây dựng từ các sự vật và sự việc. Thế nhưng nghĩa của chúng không dựa vào những từ đã tạo nên. Thành ngữ mang một ý nghĩa rộng hơn, khái quát hơn và thể hiện được sắc thái biểu cảm.

- Đặt câu: Cô ấy có một vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành

- Viết đoạn văn: Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ luôn bị coi nhẹ và không có quyền quyết định cuộc sống của mình. Chế độ nam quyền đã chà đạp lên quyền sống của họ, đàn ông được quyền “năm thê bảy thiếp” còn người phụ nữ chỉ là những cái bóng mờ nhạt, không dám lên tiếng  để đòi quyền hạnh phúc cho riêng minh. Cuộc đời họ như cánh bèo trôi vô định, bảy nổi ba chìm chẳng biết sẽ trôi dạt về đâu. Số phận họ nằm trong tay của kẻ khác, Không những vậy, họ luôn phải vất vả ngược xuôi, làm lụng để nuôi chồng con, một nắng hai sương dầu dãi giữa cuộc đời tăm tối. Tấm thân hao gầy ấy không quản gian khổ, vất vả, hết lòng

Câu 2: 

* Điệp ngữ:

- Khái niệm: Điệp ngữ là một biện pháp nghệ thuật mà ở đó việc tác giả lặp đi lặp lại một từ, một cụm từ hay cả một câu với dụng ý cụ thể để tăng tính biểu cảm cho đoạn văn, đoạn thơ.

- Đặc điểm: lặp đi lặp lại một từ, một cụm từ hay cả một câu

- Đặt câu:

“Một bếp lửa chờn vờn sương sớm

Một bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa!”

- Viết đoạn văn: Quê hương em đẹp biết bao, nơi đây có đồng lúa chín vàng, những cánh cò trắng là là bay. Các cô bác nông dân chăm chỉ làm việc quanh năm suốt tháng. Những đứa trẻ mục đồng thổi sao trên lưng trâu. Dòng sông thơ mộng chảy quanh. Em gọi to: Quê hương! Quê hương ơi!!! Phải, quê hương, nơi chúng ta sinh ra và lớn lên, đã cho ta tiếng khóc từ khi chào đời. Để cho quê hương giàu đẹp hơn, ta cần phải học tập, rèn luyện thật tốt để xây dựng quê hương.

* Chơi chữ: 

- Khái niệm: Chơi chữ là lợi dụng những đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước, châm biếm… làm câu văn thêm phần hấp dẫn và thú vị hơn

- Đặc điểm: đựơc biểu đạt bởi cùng một hình thức ngôn ngữ , nhằm tạo nên sự thú vị mang tính chất chữ nghĩa 

- Đặt câu:

Con cá đối bỏ trong cối đá.

Con mèo cái nằm trên mái kèo.

- Viết đoạn văn: Khi cả gia đình tôi vừa dọn mâm cơm chiều ra thì lúc đó trăng cũng đã lên rồi. Lúc này, bầu trời cao vời vợi, những đám mây cứ trôi bồng bềnh. Kìa! Xa xa, phía chân trời vẫn ửng sáng. Màn đêm nhàn nhạt bao trùm khắp nơi. Vầng trăng đang từ từ nhô lên sau rặng tre đen của làng, tròn vành vạnh. Vầng trăng bây giờ đã lên cao, tỏa sáng khắp mọi nơi. Xa xa, phía đầu làng, là dòng sông hiền hòa, lóng lánh gợn sang lăn tăn. Dòng sóng sánh, vàng chói lọi như một đường trăng lung linh dát vàng. Ngoài đồng, quang cảnh thật vắng lặng, tĩnh mịch. Vạn vật say sưa tắm ánh trăng trong. Các chú đom đóm thì chơi trò ú tim bay lượn khắp nơi, trốn ở trong các kẽ lá hay quanh lũy tre. Những vì sao đêm long lanh như những ngọn nến đang giúp sức tỏa ánh sáng cùng vầng trăng ấy. Cây cối dựa vào nhau dường như đang chìm vào giấc ngủ. Gió đồng thổi lồng lộng, thảm lúa cứ nhấp nhô, nhấp nhô tới tận mãi chân trời. Nhìn từ xa, tôi cảm thấy làng mình là một bức tranh quê thanh bình, tĩnh mịch. Đứng ở sân ngắm ánh trăng đẹp và nghe khúc nhạc kì diệu của thiên nhiên, tôi cảm thấy lòng mình lâng lâng sảng khoái .