Tác phẩm "Tắt đèn" viết năm 1936, xã hội bấy giờ là thực dân nửa phong kiến, người nông dân phải chịu nhiều tầng áp bức. Đời sống nhân dân đói khổ, bần cùng, đất nước lầm than, nô lệ.

Sức sống của người nông dân trông khoảng thời gian chịu áp bưc, cực khổ ấy là sức sống mãnh liệt, bị dồn vào đường cùng, chịu số phận nô lệ, áp bức bốc lột bằng những khoảng thuế...

Trong nền văn học thực hiện phê bình giai đoạn 1930-1945, không thể không nhắc tới những cái tên tác giả nổi bật như Vũ Trọng Phụng, Nam Cao, Ngô Tất Tố,… Và có lẽ chúng ta không thể quên được hình ảnh ảnh chị Dậu - hình ảnh điển hình của người phụ nữ thời kì đó. Đó là hình ảnh một người phụ nữ luôn hết lòng vì chồng con, mang nặng đức hi sinh nhưng không có sự suy yếu như nhược điểm của người phụ nữ thời kỳ phong kiến ​​mà có sự phản kháng mạnh mẽ chống lại những thế lực luôn chèn ép, bắt giữ những người nông dân thời kỳ, do đó có lẽ đoạn trích “Tức nước vỡ” là một trong những đoạn văn bản được đánh giá cao nhất trong tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố mang nhiều ý nghĩa nhân văn sâu sắc để quay lại trong lòng người đọc tới tận hôm nay.

Bối cảnh trong tác phẩm là hình ảnh của làng Đông Xá trong những ngày bị bọn chủ, cường hào đi lôi kéo bọn chúng. Đến lúc này, chị Dậu không còn bình tĩnh nữa, chị lao về phía chồng, bọn tay sai ra, hai tay chống nạnh nói “mày râu đi, mày cho mày xem”.

Đúng như câu nói “Tức nước vỡ bờ”, chị Dậu từ cách xưng hô đầy nhỏ, hèn kém, xưng là ông, sau đó chị xưng là “tôi”, và cuối cùng là “bà - mày”.

@tonbducanhkiet