Cảnh khuya tác phẩm của chủ tịch Hồ Chí Minh được viết vào thời điểm mà cuộc chiến chống Pháp đang rất cam go, ác liệt. Giữa thời điểm đó Bác vẫn thể hiện được sự lạc quan, ung dung đến lạ kì. Người còn dành thời gian để thưởng thức thiên nhiên và hòa mình vào khung cảnh tuyệt đẹp nơi này.

Bài thơ mở đầu bằng những câu hình ảnh gợi hình gợi thanh mô tả khung cảnh núi rừng rất hay:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.

Bác như một người họa sỹ vẽ nên vẻ đẹp của núi rừng thiên nhiên Việt Bắc, trong đêm khuya tất cả các âm thanh khác đều lắng chìm đi để nổi bật lên tiếng suối róc rách, tiếng hát trong trẻo. Tiếng suối làm cho không gian càng thêm tĩnh lặng hơn.

Hình ảnh ánh trăng có sức gợi hình cao, “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa” trăng sáng chiều vào cây cổ thụ, chiếu qua những tán lá, cành cây, ánh trăng và lá cây như hòa quyện vào nhau in hình xuống mặt đất thật đẹp.

Khung cảnh thiên nhiên được Bác miêu tả có xa và gần, xa là tiếng suối róc rách đang chảy, gần là bóng trăng, bóng cây, bóng hoa hòa quyện, lung linh. Màu trắng bạc của ánh trăng, màu đen sẫm của tàn cây, bóng cây, bóng lá. Dưới gam màu tưởng chừng lạnh lẽo ẩn chứa một sức sống từ thiên nhiên. Âm thanh tiếng suối và hình ảnh ánh trăng như khúc ca êm đềm, du dương trong cảnh thiên nhiên Việt Bắc.

Trong hai câu đầu tác giả chỉ tập trung hoàn toàn vào tả khung cảnh núi rừng, hai câu sau thể hiện tâm trạng của con người đó là Bác Hồ, người đang rất tâm trạng:

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

Trước khung cảnh thiên nhiên đẹp như vậy nhưng Bác vẫn không quên nỗi lo nước nhà, lo lắng thời cuộc khi cuộc chiến tranh đang rất ác liệt. Câu thơ như nói lên tâm trạng của Bác, Bác ngắm cảnh thiên nhiên và phát hiện ra những nét đẹp trong đêm khuya nhưng tâm trạng vẫn hướng tới việc nước. Từ trạng thái say mê chuyển sang lo lắng đến việc dân, việc nước, Bác nhận ra mình đang là một người quan trọng, lãnh đạo nhân dân đất nước giành thắng lợi trong cuộc kháng chiến trường kì.

Mặc dù câu thơ chỉ có bốn câu, hai câu đầu tả cảnh, hai câu sau nói lên tâm trạng Bác nhưng trọng tâm vẫn là nói về tâm trạng Bác, câu thơ cuối nói lên nguyên nhân “người chưa ngủ” ở câu trên, “vì lo nỗi nước nhà” Bác không có thời gian nghỉ ngơi cho chính mình.

Bài thơ Cảnh khuya đã cho thấy sự cảm nhận thiên nhiên tinh tế, nhạy cảm và nỗi niềm của một vị lãnh tụ vĩ đại. Bác vẫn luôn là con người giản dị, yêu thiên nhiên và lo lắng cho vận mệnh của nước nhà.

BÀI LÀM

Bài thơ cảnh khuya được Bác Hồ sáng tác vào năm 1947. Giữa hoàn cảnh thiếu thốn trăm bề và những thử thách ác liệt tưởng chừng rất khó vượt qua nhưng Bác Hồ vẫn giữ phong độ ung dung, tự tại, dành cho bản thân thời gian yên tĩnh và thanh thản để thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên ở Việt Bắc. Như 1 họa sĩ, Bác đã vẽ ra trước mắt người đọc 1 vẻ đẹp của đêm trắng rừng:

 Tiếng suối trong như tiếng hát xa

 Trắng lồng cổ thụ bóng lồng xa

2 câu thơ đầu, tác giả đã khắc họa cho người đọc một bức tranh thiên nhiên thật ấm áp và gần gũi với hình ảnh so sánh giữa tiếng suối và tiếng hát trong trẻo xa vọng. Hình ảnh đặc sắc trong câu thớ thứ 2 gợi lên hình ảnh với sự giao hòa của ánh trăng với cảnh vật. Với điệp từ ‘ lồng’ đã nhấn mạnh vào sự hòa quyện giữa ánh trăng với dáng cây cổ thụ. Chúng ta đều thấy vẻ đẹp của núi rừng Việt Bắc huyền ảo, lung linh trong đêm trăng.

Tiếp đến 2 câu thơ cuối, tác giả đã bộc lộ nỗi niềm tâm trạng của mình trong đêm khuya ở chiến khu:

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

Con người xuất hiện trong bức tranh với hành động “ chưa ngủ ” với lí do là lo cho sự nghiệp cách mạng của đất nước, cuộc sống của nhân dân. Đây chính là lí do quan trọng nhất khiến người mất ngủ. Điệp từ chưa ngủ được lặp lại 2 lần để nhấn mạnh tâm trạng lo âu, sự trăn trở đối với cuộc sống nhân dân và một tấm lòng yêu nước sâu nặng của Bác.

Tham khảo bạn nhé

                                                       Chúc bạn học tốt!!!!!

--- NO COPY ---