Tám câu thơ cuối là những câu thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc nhất của truyện Kiều, diễn tả tâm trạng của Kiều với nỗi buồn chịu nặng trong lòng. Điệp ngữ buồn trông được nhắc lại nhiều lần thể hiện cảm xúc chủ đạo của nhân vật. Mỗi từ buồn trông mở ra một khung cảnh thiên nhiên, một bức tranh tâm tình. 

           Trước hết là canh cửa bể chiều hôm xa xa cánh buồm thấp thoáng

”Buồn trông … xa xa”

            Thời gian là buổi chiều, không gian là “cửa bể” gợi ra 1 không gian rộng lớn mênh mông ngút tầm mắt gợi 1 tâm trạng buồn. Hình ảnh “thuyền ai, cách buồn thấp thoáng” là hình ảnh ẩn dụ cho gia đình, người thân. Các từ láy thấp thoáng, xa xa thể hiện thân phận bơ vơ lưu lạc của Kiều gợi nổi buồn nổi nhớ. Không biết sẽ lưu lạc về đâu tới phương trời nào không có ngày nào đoàn tụ với gia đình . Nhìn ngọn nước mới sa cuốn theo những cánh hoa, nàng chạnh lòng nghĩ tới thân phận nhỏ mọn, bèo bọt của mình trong xã hội đầy bất công.

”Buồn trông ngọn…về đâu”

      Câu hỏi tu từ “hoa trôi…về đâu” xoáy sâu vào tâm can Kiều với những hình ảnh nổi trội vô định của “hoa trôi man mát” hình ảnh ẩn dụ cho thân phận nhỏ bé lênh đênh trôi dạt theo dòng đời vô định của Kiều. Cuộc đời nàng bị dòng đời trôi nổi  không biết đi về đâu. 

        Hình ảnh bức tranh là màu xanh của cỏ trải dài đến tận chân trời.

“Buồn trông…xanh xanh” 

        Đó không phải là màu xanh non mơn mở tràn đầy những sức sống trong tiết thanh minh, cỏ non xanh tận chân trời mà đó là màu héo úa của nội cỏ rầu rầu. Nhìn không gian ấy, màu sắc ấy không khỏi làm Kiều lo lắng về một tương lai vô định mịt mù không chút niềm tin hi vọng đang vò xé tâm can Kiều. 

“Buồn trông …ghế ngồi “

       Đến đây xuất hiện hình ảnh gió cuốn mặt duềnh, ầm ầm tiếng sóng là hình ảnh ẩn dụ đây là cảnh đầy sự hãi hùng, kinh hoàng.

          Như vậy, toàn thể bức tranh từ đầu rất tĩnh lặng man mác buồn trải dài, trải rộng, mờ mịt. Đến đây lại đột ngột vang lên âm thanh nhưng không phải âm thanh trong trẻo, rộn ràng, phấn chấn mà là âm thanh của sự hãi hùng, kinh hoàng "ầm ầm tiếng sóng" từ láy "ầm ầm" được dùng làm đảo ngữ diễn tả âm thanh cao độ ,âm thanh của sự kinh hoàng,  hãi hùng của tiếng sóng hay diễn tả về một tai ương luôn rình rập và nhấn chìm Thúy Kiều bất cứ lúc nào

              Bốn cảnh như bức tứ bình, nỗi buồn về một tương lai mờ mịt càng ngày càng tăng tiến trong lòng Kiều . Biện pháp tả cảnh ngủ tình bậc thầy của thiên tài Nguyễn Du trong truyện Kiều gần như đã trở thành quy luật. 

”Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu

Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ“

Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” là đoạn thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc nhất, thành công nhất trong Truyện Kiều của Nguyễn Du. Tám câu thơ cuối được coi là tuyệt bút, thần bút đã diễn tả nỗi buồn của Thúy Kiều bằng những cảnh thiên nhiên làm nền cho hoạt động nội tâm của nhân vật. “Buồn trông cửa bể chiều hôm/ Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?”. Đây là một hình ảnh gợi nhớ thương da diết quê hương và gia đình: con thuyền với cánh buồm thấp thoáng trong ánh hoàng hôn nơi cửa bể không chỉ gợi nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương mà còn gợi thân phận lênh đênh trôi dạt của Kiều không biết đến bao giờ mới trở về đoàn viên sum họp với gia đình”. Nhìn một ngọn nước mới sa, trên đó bập bềnh cánh hoa trôi man mác khiến cho Kiều thêm buồn, buồn bởi cái thân phận bập bềnh chìm nổi, vô định của mình “Buồn trông ngọn nước mới sa/ Hoa trôi man mác biết là về đâu?”. Cánh hoa mỏng manh yếu đuối lại chìm nổi giữa ngọn nước đang ào ào tuôn chảy chắc chắn là không đủ sức chống đỡ sức mạnh tàn phá của thiên nhiên. Tiếp đến là nội cỏ rầu rầu giữa chân mây mặt đất toàn một màu xanh trải xa tít tăp như nỗi buồn thương, bi thương vô vọng kéo dài không biết đến bao giờ. Nó như cái tương lai mịt mờ đang hiện ra trước mắt Kiều không thể nào xác định được. Ngọn cỏ rầu rầu là ngọn cỏ không đủ sức vươn lên cũng giống như Kiều mà thôi: “Buồn trông nội cỏ rầu rầu/ Chân mây mặt đất một màu xanh xanh”. Hai câu thơ cuối tả một thiên nhiên dữ dội với gió cuốn mặt duềnh, với tiếng sóng ầm ầm, bủa vây, bao quanh Thủy Kiều khiến cho nàng sợ hãi. Âm thanh “ầm ầm” được đảo lên đầu câu không chỉ là âm thanh của tiếng sóng, tiếng gió, của đất trời mà còn là âm thanh của cuộc đời bão táp mưa sa đã, đang và sẽ đổ ập xuống cuộc đời nàng - một kiếp người nhỏ bé trong một xã hội đầy rẫy những bất công phi lí. Kiều muốn trốn chạy mọi nỗi buồn nhưng không thể thoát và khi nỗi buồn dâng lên đến tột đỉnh, nó trở thành nỗi tuyệt vọng, sợ hãi trong lòng nàng. Thật đáng thương kiếp hồng nhan giữa mênh mông hoang vắng. Có thể nói, cảnh vật qua đôi mắt Kiều đã được tô đậm liên tiếp dồn dập qua điệp ngữ “buồn trông” lặp lại đến bốn lần tạo âm hưởng trầm buồn dài lê thê và diễn đạt được nỗi buồn bao la mán mác. Với bút pháp tài hoa, độc đáo trong nghệ thuật tả cảnh ngụ tỉnh và trong việc sừ dụng sáng tạo ngôn ngữ văn học với con mắt trông thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời, Nguyễn Du đã khắc họa một bức tranh tâm cảnh phong phú, sinh động mà mỗi lời thơ trong đoạn trích như có máu và nước mắt.