"Cả thế giới // đang lo âu về AIDS, chưa tìm ra giải pháp,/ thì nhiều nhà bác học //, sau mấy chục năm và hơn năm vạn công trình nghiên cứu đã lớn tiếng báo động:/ Ôn dịch thuốc lá // đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS."

*Phân tích:

+ Chủ ngữ 1: Cả thế giới

+ Vị ngữ 1: đang lo âu về AIDS

+ Vị ngữ 2: chưa tìm ra giải pháp

* "thì" là quan hệ từ chỉ mối quan hệ tương phản.

+ Chủ ngữ 2: nhiều nhà bác học

+ Vị ngữ 3: sau mấy chục năm và hơn năm vạn công trình nghiên cứu đã lớn tiếng báo động

+ Chủ ngữ 3: Ôn dịch thuốc lá

+ Vị ngữ 4: đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS.

* Nối với nhau bằng dấu hai chấm (:) ( quan hệ giải thích)

=> Xét về mặt cấu tạo, câu trên là câu ghép. (thuộc câu phức.)

Cả thế giới// đang lo âu về AIDS, chưa tìm ra giải pháp, thì nhiều nhà bác học//, sau mấy chục năm và hơn năm vạn công trình nghiên cứu đã lớn tiếng báo động: Ôn dịch thuốc lá đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS.

- CN1: Cả thế giới. 

- VN1: đang lo âu về AIDS. 

- CN2: Không có. 

- VN2: chưa tìm ra giải pháp. 

- Quan hệ từ: thì. 

- CN3: nhiều nhà bác học. 

- VN3: sau mấy chục năm và hơn năm vạn công trình nghiên cứu đã lớn tiếng báo động. 

- CN4: Ôn dịch thuốc lá. 

- VN4: đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS. 

` ⇒ ` Xét về cấu tạo, câu trên thuộc kiểu câu ghép. 

*Giải thích:

- Câu trên do 2 cụm C-V không bao chứa nhau cấu tạo nên. 

` ⇒ ` Câu trên là câu ghép.