Em tham khảo dàn ý chi tiết:

I. Mở bài

- Giới thiệu tác giả và đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”

- Giới thiệu đoạn thơ cuối (8 câu cuối)

"Buồn trông cửa bể chiều hôm

Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?

Buồn trông ngọn nước mới sa

Hoa trôi man mác biết là về đâu

Buồn trông ngọn cỏ dầu dầu

Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.

Buồn trông gió cuốn mặt duềnh

Âm ầm tiếng sóng vây quanh ghế ngồi”.

II. Thân bài

- Cặp lục bát 1: Phân tích hình ảnh “cửa bể chiều hôm”, “cánh buồm xa xa”: gợi tả nỗi buồn của Kiều khi nghĩ về cha mẹ, những người sinh thành ra mình, nàng cảm thấy xót xa.

- Cặp lục bát 2: Phân tính hình ảnh “ngọn nước mới sa”, “hoa trôi man mác”: gợi tả nỗi mông lung lo lắng của Kiều không biết cuộc đời sẽ trôi đi đâu về đâu. Tâm trạng của Thúy kiều lại trở về với thực tại của đời mình, trở về với nỗi đau hiện thực.

- Cặp lục bát 3: Phân tích hình ảnh “nội cỏ rầu rầu”, “chân mây mặt đất”: gợi tả sự vô định của Kiều. Từ láy rầu rầu gợi cho ta sự tàn úa đến thảm thương, màu xanh tàn úa, héo hắt.

- Cặp lục bát 4: Phân tích hình ảnh “gió cuốn mặt duềnh”, “tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”: sự sợ hãi, hoảng hốt của Kiều. Sự lênh đênh trên chặng đường đời nhiều sóng gió trước mặt Kiều, cũng là những phong ba, gập ghềnh mà Kiều sẽ phải đi qua.

=> Điệp từ “buồn trông” được nhắc đi nhắc lại trong khổ thơ. Nó như tâm trạng của Kiều lúc này, đúng là “người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”.

* Tổng kết nghệ thuật:

- Điệp cấu trúc với điệp ngữ “buồn trông”

- Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình

- Hình ảnh có sự tăng tiến gợi tả sự tăng tiến của cảm xúc

III. Kết bài

– Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” là một bức tranh được vẽ lên với những màu sắc xám lạnh, gợi tả tâm trạng vô cùng sống động, nhưng nó cũng nhiều thê lương ai oán.

– Phân tích bút pháp nghệ thuật “tả cảnh ngụ tình” của Nguyễn Du. Cảnh và người trong đoạn trích như hòa vào làm một.

 Đoạn trích "Kiều ở lầu Ngưng Bích" là đoạn trích hay nhất về bút pháp tả cảnh ngụ tình của Nguyễn Du. Mà tiêu biểu nhất là tám câu thơ cuối tả cảnh ngụ tình đặc sắc nhất của truyện Kiều, diễn tả tâm trạng của Kiều với nỗi buồn chịu nặng trong lòng. Điệp ngữ buồn trông được nhắc lại nhiều lần thể hiện cảm xúc chủ đạo của nhân vật. Mỗi từ buồn trông mở ra một khung cảnh thiên nhiên, một bức tranh tâm tình. 

           Trước hết là canh cửa bể chiều hôm xa xa cánh buồm thấp thoáng

”Buồn trông … xa xa”

            Thời gian là buổi chiều, không gian là “cửa bể” gợi ra 1 không gian rộng lớn mênh mông ngút tầm mắt gợi 1 tâm trạng buồn. Hình ảnh “thuyền ai, cách buồn thấp thoáng” là hình ảnh ẩn dụ cho gia đình, người thân. Các từ láy thấp thoáng, xa xa thể hiện thân phận bơ vơ lưu lạc của Kiều gợi nổi buồn nổi nhớ. Không biết sẽ lưu lạc về đâu tới phương trời nào không có ngày nào đoàn tụ với gia đình . Nhìn ngọn nước mới sa cuốn theo những cánh hoa, nàng chạnh lòng nghĩ tới thân phận nhỏ mọn, bèo bọt của mình trong xã hội đầy bất công.

”Buồn trông ngọn…về đâu”

      Câu hỏi tu từ “hoa trôi…về đâu” xoáy sâu vào tâm can Kiều với những hình ảnh nổi trội vô định của “hoa trôi man mát” hình ảnh ẩn dụ cho thân phận nhỏ bé lênh đênh trôi dạt theo dòng đời vô định của Kiều. Cuộc đời nàng bị dòng đời trôi nổi  không biết đi về đâu. 

        Hình ảnh bức tranh là màu xanh của cỏ trải dài đến tận chân trời.

“Buồn trông…xanh xanh” 

        Đó không phải là màu xanh non mơn mở tràn đầy những sức sống trong tiết thanh minh, cỏ non xanh tận chân trời mà đó là màu héo úa của nội cỏ rầu rầu. Nhìn không gian ấy, màu sắc ấy không khỏi làm Kiều lo lắng về một tương lai vô định mịt mù không chút niềm tin hi vọng đang vò xé tâm can Kiều. 

“Buồn trông …ghế ngồi “

       Đến đây xuất hiện hình ảnh gió cuốn mặt duềnh, ầm ầm tiếng sóng là hình ảnh ẩn dụ đây là cảnh đầy sự hãi hùng, kinh hoàng.

          Như vậy, toàn thể bức tranh từ đầu rất tĩnh lặng man mác buồn trải dài, trải rộng, mờ mịt. Đến đây lại đột ngột vang lên âm thanh nhưng không phải âm thanh trong trẻo, rộn ràng, phấn chấn mà là âm thanh của sự hãi hùng, kinh hoàng "ầm ầm tiếng sóng" từ láy "ầm ầm" được dùng làm đảo ngữ diễn tả âm thanh cao độ ,âm thanh của sự kinh hoàng,  hãi hùng của tiếng sóng hay diễn tả về một tai ương luôn rình rập và nhấn chìm Thúy Kiều bất cứ lúc nào

              Bốn cảnh như bức tứ bình, nỗi buồn về một tương lai mờ mịt càng ngày càng tăng tiến trong lòng Kiều . Biện pháp tả cảnh ngủ tình bậc thầy của thiên tài Nguyễn Du trong truyện Kiều gần như đã trở thành quy luật. 

”Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu

Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ“