Dàn bài:

Mở bài: Giới thiệu tác giả Xuân Diệu và nhận định của Hoài Thanh

Thân bài:

1. Giải thích nhận định:

- Hồn thơ thiết tha, rạo rực: tình yêu tha thiết, rạo rực với con người, cuộc đời. Tình yêu đó được thể hiện rất vội vàng

- Hồn thơ băn khoăn: nỗi lo sợ trước sự trôi chảy của thòi giian

2. Chứng minh:

- Hồn thơ thiết tha, rạo rực: say mê trước vẻ đẹp của khu vườn trần thế

+ Cảnh thiên nhiên phong phú, sinh động, mơm mởn

+ Thủ tháp nghệ thuật liệt kê, điệp ngữ, so sánh

- Hồn thơ băn khoăn: Lo sợ trước sự trôi chảy của thời gian

+ Tâm hồn nhạy cảm trước thời gian

+ Sự hữu hạn của cuộc đời

-> Chính nỗi băn khoăn ấy đã làm tăng thêm lòng yêu cuộc sống thiết tha, rạo rực của thi sĩ.

KB: Hai trạng thái dường như đối lập nhưng lại hòa quyện hoàn hảo vô cùng. Hai trạng thái này đã làm nên một hồn thơ Xuân Diệu với khát vọng sống rất nhân văn.

Viết bài: 

   Xuân Diệu là một hồn thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới nói riêng và của cả thi đàn Việt Nam nói chung. Ở Xuân Diệu, bao giờ chúng ta cũng tìm thấy tình yêu đời, yêu người. Đúng như Hoài Thanh nhận xét: "Xuân Diệu là hồn thơ thiết tha, rạo rực, băn khoăn" (Thi nhân Việt Nam). "Hồn thơ thiết tha, rạo rực, băn khoăn" ấy được thể hiện rõ nét qua bài thơ Vội vàng.

   Trong nhận định của Hoài Thanh, ta bắt gặp hai trạng thái dường như đối lập nhau: vừa thiết tha, rạo rực lại vừa băn khoăn.  Niềm rạo rực, thiết tha là tình yêu nồng nàn với cuộc sống. Tình yêu ấy bao giờ cũng vồ vập, cũng vội vàng. Còn băn khoăn chính là nỗi lo lắng trước sự ra đi không trở lại của thời gian, của tuổi tre.

   Trong bài thơ Vội vàng, niềm thiết tha rạo rực được thể hiện ngay từ những câu đầu tiên:

"Tôi muốn tắt nắng đi

Cho màu đừng nhạt mất

Tôi muốn buộc gió lại

Cho hương đừng bay đi.

    Thi sĩ có bao giờ hết thiết tha với đời? Cho nên ông mới muốn "tắt nắng đi", "buộc gió lại". Màu và hương kia pahir chẳng chính là màu, là hướng, là những gì đẹp đẽ, tinh túy của cuộc sống này. Hành động níu giữ thiên nhiên cho thấy một Xuân Diệu luôn muốn hòa mình với đời. Đời có gì mà khiến thi sĩ đắm say đến vậy? Bởi vì cuộc đời là một khu vườn trần gian:

"Của ong bướm này đây tuần tháng mật

Này đây hoa của đồng nội xanh rì

Này đây lá của cành tơ phơ phất

Của yến anh này đây khúc tình si

Và này đây ánh sáng chớp hàng mi

Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa

Tôi muốn tắt nắng đi

Cho màu đừng nhạt mất

Tôi muốn buộc gió lại

Cho hương đừng bay đi.

Của ong bướm này đây tuần tháng mật

Này đây hoa của đồng nội xanh rì

Này đây lá của cành tơ phơ phất

Của yến anh này đây khúc tình si

Và này đây ánh sáng chớp hàng mi

Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa

Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”

   Một bức tranh thiên nhiên mở ra tuyệt đẹp. Bằng thủ pháp liệt kê, một loạt hình ảnh hiện ra đầy sinh động: nắng, ong, bướm, hoa, đồng nội, cành tơ, yến anh,... tất cả như một khu vườn trần gian hiện ra mơn mở. Phải có một tâm hồn tươi vui, tinh tế thì Xuân diệu mới cất lên được những vần thơ như vậy. Điệp ngữ "này đây" cứ trở đi trở lại, phô hết bao nhiêu là vẻ đẹp của đất trời. Cứ sau mỗi này đây là một cảnh đẹp đầy sức sống. Màu sắc, âm thanh cứ thế quyện hòa vào nhau. Với Xuân Diệu, "Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”. đây quả là một phép so sánh độc đáo và giàu hình ảnh. Tháng giêng chính là tháng mở đầu của mùa xuân. Khoảng thời gian ấy tràn đầy màu xuân, sắc xuân "ngon như một cặp môi gần" - cặp môi mọng mềm của người con gái độ xuân thì. 

   Xuân Diệu là vậy, lúc nào cũng thiết tha với vạn vật. Song, hồn thơ ấy cũng chất đầy nỗi băn khoăn:

“Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:

Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.

Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,

Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.

Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,

Không cho dài thời trẻ của nhân gian,

Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,

Nếu tuổi trở chẳng hai lần thắm lại

Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,

Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;

Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi,

Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt...

Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,

Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?

Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,

Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa...”

    Xuân Diệu chẳng thể giấu nỗi lo âu vào trong lòng. Xuân Diệu yêu đời lắm nên ông không đợi "nắng hạ mới hoài xuân". Nỗi vui sướng xem lẫn với hoài nghi, rằng làm sao níu giữ tuổi xuân. Mối quan hệ đối lập giữa thiên nhiên vĩnh hằng và sự hữu hạn của tuổi trẻ đã khiến Xuân Diệu nhận ra được quy luật tất yếu của cuộc đời. Thi sĩ đau khổ, tuyệt vọng và không thôi mộng ước được sống mãi với cuộc đời. Nghệ thuật điệp từ “xuân”, phép đối xứng “rộng”, “chật” tạo cho mạch thơ thêm dồn dập, gấp gáp, tăng sức biểu cảm lôi cuốn người đọc. Những từ ngữ: “Tiếc, chia phôi, tiễn biệt, đứt, phai tàn”,… kết hợp với những dấu chấm than, dấu hỏi, các cặp vần gieo liên tiếp, tạo nên cả một khoảng trời buồn bã, đau khổ và đầy nuối tiếc.

    Càng yêu đời bấy nhiêu, thi sĩ càng lắng lo bấy nhiêu và ngược lại. Bởi thế nên Xuân Diệu kết thúc bài thơ bằng lời giục giã:

“Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,

Ta muốn ôm

Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn

Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,

Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,

Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều

Và non nước, và cây, và cỏ rạng

Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng

Cho no nê thanh sắc của thời tươi

-

“Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,

Ta muốn ôm

Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn

Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,

Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,

Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều

Và non nước, và cây, và cỏ rạng

Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng

Cho no nê thanh sắc của thời tươi

- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!”

   Thi sĩ như muốn thu trọn cuộc đời vào trong mình. Điệp cấu trúc "ta muốn" như muốn khẳng định thêm mong muốn đó. Những hình ảnh thiên nhiên như mây, gió, cánh bướm non nước, cỏ cây,... kết hợp với dọng từ mạnh riết, say, thâu, cắn đã thể hiện lòng say mê của Xuân Diệu. Khổ thơ cuối là lời nhắn nhủ của tác giả rằng tuổi xuân trôi qua rất nhanh, vì thế hãy sống tận hưởng, tận hiến, sống thật trọn vẹn để không phải hối tiếc. 

   Xuân Diệu là "thi sĩ mới nhất trong các nhà thơ mới". Ông đã đem đến một triết lí sống mới mẻ qua hồn thơ thiết tha, rạo rực, băn khoăn ấy của mình. Chính hồn thơ ấy đã làm nên sức sống lâu bền cho thơ ca của Xuân Diệu.