Thứ nhất: Điều kiện về địa hình

– Sự phân bố các núi, cao nguyên và đồng bằng, giữa phần đất liền và hải đảo của khu vực Đông Nam Á khá đồng đều.

– Ở phần đất liền, các dải núi của bán đảo Trung Ấn là những dải núi nối tiếp dãy Himalaya chạy dài theo hướng bắc – nam và tây bắc – đông nam, bao quanh những khối cao nguyên thấp.

– Các thung lũng sông cắt xẻ sâu làm cho địa hình của khu vực bị chia cắt mạnh.

– Đồng bằng phù sa tập trung ở ven biển và hạ lưu các sông.

Thứ hai: Điều kiện về khí hậu

– Gió mùa mùa hạ của Đông Nam Á được xuất phát từ vùng khí áp cao của nửa bán cầu Nam thổi theo hướng đông nam, vượt qua Xích đạo và đổi hướng thành hướng gió tây nam nóng, ẩm mang lại nhiều mưa cho khu vực.

– Gió mùa mùa đông xuất phát từ vùng áp cao Xibia thổi về vùng áp thấp Xích đạo, mang theo nhiều đặc tính khô và lạnh.

Bởi vì ảnh hưởng của gió mùa nên khí hậu Đông Nam Á không bị khô hạn như những vùng cùng vĩ độ ở Châu Phi và Tây Nam Á.

Thứ ba: Điều kiện về sông ngòi

– Sông ở các đảo thường ngắn (bởi diện tích các đảo nhỏ hẹp, không đều) và có chế độ nước điều hòa.

– Các đồng bằng châu thổ có đất phù sa màu mỡ, khí hậu nóng ẩm, nguồn nước dồi dào, thuận lợi cho việc trồng lúa nước, cho nên dân cư thường tập trung đông đúc tại khu vực đồng bằng này.

Thứ tư: Điều kiện về sinh vật

Khu vực Đông Nam Á mang đặc trưng của khí hậu nhiệt đới gió mùa, nên sinh vật ở đây thường là loại sinh vật thích nghi trong kiểu khí hậu này. Đặc trưng nhất là rừng nhiệt đới ẩm thường xanh phát triển trên phần lớn diện tích của Đông Nam Á. Chỉ có một số nơi trên bán đảo Trung Ấn lượng mưa dưới 1000mm/năm, có rừng rụng lá theo mùa, rừng thưa và xa van cây bụi.

Khí hậu nóng ẩm, tài nguyên đất phong phú và màu mỡ (nhất là đất đỏ badan và đất phù sa), mạng lưới sông ngòi dày đặc, thuận lợi cho việc phát triển một nền nông nghiệp nhiệt đới. Đông Nam Á có lợi thế về biển. Trong khu vực (trừ Lào), các quốc gia khác đều giáp biển, thuận lợi để phát triển các ngành kinh tế biển cũng như thương mại, hàng hải. Các nước Đông Nam Á có nhiều loại khoáng sản. Vùng thềm lục địa có nhiều dầu khí, là nguồn nguyên liệu, nhiên liệu cho phát triển kinh tế. Khó khăn : Thiên tai thường xuyên xảy ra : bão, lũ lụt, động đất, thậm chí còn chịu cả thảm họa sóng thần… Diện tích rừng bị thu hẹp do khai thác không hợp lí và do cháy rừng; nhiều loại khoáng sản có nguy cơ cạn kiệt…