Tinh thần trách nhiệm là một trong những phẩm chất đáng quý của con người. Vậy tinh thần trách nhiệm là gì? Đó chính là ý thức thực hiện tốt nghĩa vụ, công việc của bản thân, không ỷ lại, dựa dẫm hay đùn đẩy trách nhiệm cho người khác. Trong công việc và cả cuộc sống, tinh thần trách nhiệm chiếm một vai trò vô cùng quan trọng. Nó là nguồn động lực thúc đẩy ta nỗ lực và hoàn thiện bản thân, nâng cao các kỹ năng giải quyết tình huống cũng như trình độ chuyên môn. Đồng thời, nhờ có phẩm chất này, ta có thể chiếm được lòng tin, sự tôn trọng và yêu quý từ bạn bè, đồng nghiệp và những người xung quanh, từ đó dễ dàng vươn tới thành công hơn. Trong thời đại 4.0 là nơi của sự kết nối và truyền tải, nếu bạn không muốn dễ dàng mất điểm trước mọi người một cách công khai nhanh chóng, thì chính bạn đã dám làm thì cần phải có can đảm chịu trách nhiệm trước điều đó. Vì vậy việc bạn cần làm chính là xây dựng tinh thần trách nhiệm từ những điều nhỏ nhất: tự hoàn thành bài tập, tuân thủ lnội quy nhà trường, luật an toàn giao thông, dũng cảm nhận và sửa lỗi khi phạm sai lầm… Bởi khi bạn biết chấp nhận trách nhiệm cho hành động của bản thân thì có lẽ đó cũng là lúc bạn bắt đầu trưởng thành.

Ngày nay, tinh thần trách nhiệm cá nhân của học sinh, sinh viên đã phai mờ sau
bao thế hệ, chính vì thế nên tinh thần "sống có trách nhiệm” rất cần thiết đối
với tất cả chúng ta lúc này. Vào năm 2007, chính sách giáo dục thành phố Hồ
Chí Minh cũng đã sử dụng chủ đề "sống có trách nhiệm” để làm chủ đề chính
cho năm học, nhằm giúp học sinh rèn luyện tư chất bản thân và nâng cao kĩ
năng sống, tinh thần trách nhiệm vốn có". Vậy "sống có trách nhiệm" là gì? Sống có trách nhiệm là làm tròn nghĩa vụ bổn
phận với xã hội, trường lớp, gia đình và bản thân... dám làm, dám chịu trách
nhiệm về những hành động của bản thân. Bổn phận là học sinh, là những tinh
hoa tương lai của đất nước. Chúng ta phải có trách nhiệm với bản trách nhiệm
với gia đình, những người xung quanh và có trách nhiệm trong quá trình học
tập. Trở nên có trách nhiệm với bản thân nghĩa là tập trung vào những mong muốn, nhu cầu của mình đồng thời tìm ra hướng giải quyết cho các vấn đề của bản
thân. Điều câm kị nhất đối với mỗi cá nhân là đứng cách ly, tự tách biệt mình
với xã hội. Phải để bản thân tham gia các hoạt động tập thể, trái nghiệm những
cái tốt đẹp và mới mẻ để tự rút ra kinh nghiệm sống cho bản thân. Gia đình là
nền tảng xây dựng lên nhân cách của mỗi con người, một đứa trẻ sinh và lớn
lên theo chiều hướng xấu hay tốt một phần là do ảnh hường của gia đình. Vì
thế nên đối với gia đình, ta phải xây dựng cho mình một hình mẫu ngoan ngoãn, lễ phép và yêu quý các thành viên khác. "Kính trên nhường dưới" là tiêu chuẩn
đặc biệt cần chú trọng trong quan hệ gia đình. Mặt khác, ta cũng cần phải biết
chia sẻ và yêu thương. Sẽ không bao giờ thiệt thòi nêu ta cho đi yêu thương của
chính mình. Và vấn đề, cũng như trách nhiệm chính yếu của mỗi học sinh chính là học tập. Trong học tập, chúng ta cần phải chú tâm và biết tìm tòi, khám phá. Kiến thức
không chỉ gói gọn trong những trang sách mà còn trải dài ra thế giới bao la
nhiệm vụ của mỗi học sinh là sử dụng sách vở để dẫn dắt ta ra thế giới kiến
thức đó, tìm kiếm và thu thập những tài liệu quý báu cho bản thân, trau dồi
kinh nghiệm thực tế để giúp đỡ ta trong quá trình học tập. Mặt khác, cách học
và đạo đức trong việc học cũng có ý nghĩa không kém. Không phải học nhồi
nhét là tốt, mà học phải đi đôi với hành, vận dụng những kiến thức được học
vào đời sống để làm cuộc sống ý nghĩa hơn mới gọi là học. Và tránh ngay kiểu
học vẹt, học qua loa cho xong, vì đó chính là những cách học giết chết tri thức
bạn. Bên cạnh đó, ta phải biết tự điều chỉnh hành vi trong việc học, giữ cho tâm
mình ngay thẳng thật thà là một điều tốt. Giả sử như trong một bài kiểm tra nào
đó, ta có hành vi gian lận thì đó chính là vô trách nhiệm với bản thân. Đây
không phải là trịnh trọng hóa vấn đề, nhưng thử nghĩ xem, ta làm một lần thì
khả dĩ sẽ có lần thứ hai, thứ ba, tương lai chúng ta sẽ ra sao nếu như cứ mãi
quen thói lừa dối và ỷ lại ? Vận mệnh đất nước sẽ thế nào nếu rơi vào tay một
kẻ như thế?

"Live each day as it come!" (Sống trọn vẹn mỗi ngày khi nó đến) là một trong
những câu châm ngôn hay và rất đúng đắn với mỗi chúng ta. Sông có trách
nhiệm còn là sống trọn vẹn mỗi ngày, không lãng phí từng phút từng giây. Tức
là ta phải sống sao cho ý nghĩa với mọi việc, mọi người mà ta trách nhiệm. Phải hoàn thành tốt công việc được giao hoặc tự mình đặt ra kế hoạch cho bản
thân, sắp xếp thời gian biểu để dành cho bản thân những giây phút khuây khỏa
mà trong điều kiện, ta có khả năng và xứng đáng được tận hưởng. Ta sẽ phải
dành thời gian cho người thân, bạn bè và những người quanh mình theo cách
này hay cách khác. Tất nhiên sẽ không dễ dàng gì làm được tất cả mọi việc một
cách trọn vẹn, nhưng làm tốt được một trong những việc ta phải làm mỗi ngày
sẽ mang lại cho ta một niềm phấn khởi, vui vẻ và tận hưởng cuộc sống một
cách nhiệt thành hơn.