Bài văn mẫu Qua bài Hầu trời, chứng minh thơ Tản Đà "có thể xem như cái gạch nối giữa hai thời đại của văn học"

Bài Mẫu: Qua Bài Hầu Trời, Chứng Minh Thơ Tản Đà "Có Thể Xem Như Cái Gạch Nối Giữa Hai Thời Đại Của Văn Học"

Yêu cầu của đề là qua bài thơ Hầu trời (có thể sử dụng cả bài Muôn làm thằng Cuội đã học ở lớp 8) tìm những yếu tố mới đánh dấu bước phát triển của thơ ca Việt Nam trong buổi giao thời giữa văn học trung đại và hiện dại.

- Về cảm hứng: Cảm hứng lãng mạn với ước mơ được bay bổng lên tận cõi tiên có hoàn toàn mới mẻ trong văn học thời trung đại không? (Chú ý tích Lưu Thần, Nguyền Triệu lạc vào cõi tiên). Người xưa mong ước được lên cõi tiên là để tìm kiếm điều gì (khi cõi đời là một vòng danh lợi ô trọc mà người ta chán ghét)?

Đầu thế kỉ XX, khi ý thức về "cái tôi" cá nhân đã trỗi dậy, Tản Đà mơ thoát lên tiên còn có ước nguyện khác? (chú ý phân tích qua các chi tiết nghệ thuật ở câu 4, 8 trong bài Muốn làm thằng Cuội và đoạn thơ tả cảnh Trời và chư tiên nghe Tản Đà đọc thơ văn mình trong bài Hầu Trời. Tản Đà muốn khẳng định điều gì qua những vần thơ đó? Vì sao nhà thơ phải lên tận Trời để cỏ thể thỏa được niềm khao khát đó?) Nguồn cảm hứng đó có ý nghĩa như thế nào đối với cả thế hệ thi nhân mới?

- Về nghệ thuật: Tìm những dấu hiệu đổi mới qua thể thơ, ngôn ngữ, giọng điệu trong bài thơ.

Hầu Trời là bài thơ hay, độc đáo, có nhiều nét mới về mặt thi pháp, rất tiêu biểu cho tính chất “giao thời” trong nghệ thuật thơ Tản Đà. Có thể tìm thấy dấu hiệu đổi mới theo hướng hiện đại trên những phương diện chính như sau :

- Thể thơ thất ngôn trường thiên khá tự do. Bài thơ gồm nhiều khổ thơ, mỗi khổ không hạn định số câu (thường là bốn, có khi sáu – tám – mười – thậm chí hai mươi) tuỳ theo diễn biến cảm xúc và sức dung chứa sự việc được kể, tả, biểu hiện.

- Ngôn ngữ thơ chọn lọc, tinh tế, gợi cảm, gắn với đời sống, không ước lệ, xa cách như thơ truyền thống.

- Cách kể chuyện hóm hỉnh theo lối bình dân, hấp dẫn người đọc. Đây là một nét đặc sắc, tinh tế của bài thơ này. Nó bộc lộ trước hết ở thái độ hào hứng của người kể chuyện – nhân vật chính, chủ thể trữ tình – trước những đối tượng nghe chuyện tưởng tượng (Tri – chư tiên giả định) đồng đẳng, thân tình. Trong câu chuyện hư cấu này, quan hệ giao tiếp giữa người kể (ở cõi trần) và ngưòi nghe (ở cõi tiên) xem ra vô cùng thân mật, dung dị. Dưới ngòi bút tác giả, những chư tiên không có một chút gì gọi là phi phàm. Họ cũng xúc cảm theo cách của người bình dân ta : lè lưỡi, chau đôi mày, lắng tai đứng, vỗ tay, tranh nhau dặn,… Từ ngữ được dùng lấy từ đòi sống thường nhật dường như có vẻ còn thô mộc, không có sự gia công trau chuốt ; lại được đặt vào ngữ điệu nói nên càng giàu sức sống và rất ý vị : “Văn dài hơi tốt ran cung mây !”, “Văn đã giàu thay, lại lắm lối – Trời nghe Trời cũng bật buồn cười”,…

Cách kể ấy, nụ cười hóm hỉnh ẩn trong giọng kể ấy, làm nên cái thần, nội dung trữ tình của bài thơ ; nó thích họp với câu chuyện “hầu Trời” mà Tản Đá hư cấu. 

Nhìn chung, thơ Tản Đà chưa hẳn là mới (ở thể loại, ở ngôn từ, ở hệ thống hình ảnh nghệ thuật,…) nhưng đã có những dấu hiệu khá rõ của sự đổi mới theo hướng hiện đại. Có thể nói, ông là nhà thơ đã bắc một nhịp cầu nối hai thời đại thi ca Việt Nam.