Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya

1. Mở bài:

- Trực tiếp: 1 câu

- Gián tiếp: 2, 3 câu

          + Dẫn dắt: Tác giả Hồ Chí Minh

          + Nêu đối tượng biểu cảm, cảm xúc bài Cảnh khuya

1. Thân bài:
2. Khái quát: Nghệ thuật, nội dung (3- 5 câu)

Tham khảo: Cảnh khuya là một áng thơ tứ tuyệt kiệt tác mang vẻ đẹp Đường thi. Lời thơ giản dị, ngôn ngữ hàm súc, cô đọng, giàu giá trị biểu cảm. Nét đặc sắc của bài thơ là cảm hứng thiên nhiên trữ tình và cảm hứng yêu nước. Bốn câu thơ miêu tả cảnh khuya núi rừng Việt Bắc, qua đó thể hiện trọn vẹn vẻ đẹp con người Hồ Chí Minh: tâm hồn nghệ sĩ kết hợp hài hòa với phẩm chất chiến sĩ.

1. Triển khai các ý lớn:

 ý 1: Trước hết, đến với bài thơ, ta cảm nhận được vẻ đẹp của bức tranh cảnh khuya nơi núi rừng Việt Bắc làm say đắm lòng người.

* Trước hết, cảnh hiện lên qua ấn tượng âm thanh: Tiếng suối trong như tiếng hát xa

- Biện pháp so sánh độc đáo giúp ta hình dung được tiếng suối từ xa vọng lại êm ái, trong trẻo, ngọt ngào như tiếng hát của con người. Cách so sánh này làm cho âm thanh tiếng suối vô hồn, lạnh lẽo trở nên sống động, có hồn. Không gian chìm trong yên tĩnh nhưng vẫn mang hơi ấm của con người, vẫn ấm tiếng người, tiếng hát. Cảnh núi rừng đêm khuya mà xiết bao gần gũi, yêu thương. Đêm chiến khu mà bình yên quá đỗi. Câu thơ đã cho thấy sự giao cảm tuyệt vời giữa con người và thiên nhiên. Con người lắng nghe tiếng lặng của thiên nhiên. Thiên nhiên là bạn tri âm, tri kỉ của con người.

* Tác giả còn miêu tả đêm trăng rừng Việt bắc qua hình ảnh: Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.

- Câu thơ cho ta hình dung được: Ánh trăng lồng vào cổ thụ, bóng cổ thụ lồng vào những bông hoa. Hoặc cũng có thể hiểu: Ánh trăng lồng vào vòm cây cổ thụ, bóng cổ thụ in xuống mặt đất như những bông hoa xinh xắn. Dù hiểu theo cách nào thì ta vẫn cảm nhận được đay là một bức tranh trăng lung linh, huyền ảo.

- Điệp từ “lồng” kết hợp với phép tiểu đối

+ Làm cho cảnh vật đan lồng vào nhau tạo nên bức tranh nhiều tầng lớp, đường nét, hình khối, lung linh ánh sáng. Nét đậm là hình dáng vòm cổ thụ trên cao lấp lánh ánh trăng. Nét nhạt là bóng cây, bóng lá lung linh, xao động trên mặt đất.

+ Làm cho ba vật thể cách xa nhau đan cài quấn quýt, hoà quyện vào nhau, soi sáng cho nhau rất hữu tình.

=> Khái quát:

- Bức tranh trăng đêm rừng Việt Bắc hiện lên thật đẹp, thật nên thơ, lung linh ánh sáng, mang lại những nét đẹp cổ kính, đầy quyến rũ.

- Qua bức tranh ấy, ta cảm nhân được tâm hồn nhà thơ – tâm hồn thi sĩ nhạy cảm với cái đẹp và có tình yêu thiên nhiên say đắm.

 ý 2: Vẻ đẹp con người Hồ Chí Minh

- Tâm hồn nghệ sĩ

          + Trực tiếp: Cụm từ người chưa ngủ ® đắm say trước vẻ đẹp của chiến khu Việt Bắc

          + Gián tiếp: Qua bức tranh đêm rừng chiến khu

® Thấy được: Sự rung động mãnh liệt trước âm thanh tiếng suối

                       Say đắm trước vẻ đẹp của vầng trăng

Þ Tâm hồn nghệ sĩ

- Phẩm chất chiến sĩ:

+ Trực tiếp: Nỗi nước nhà ® Lòng yêu nước vĩ đại, trái tim yêu nước lớn

          + Gián tiếp: Đằng sau tâm hồn nghệ sĩ là phong thái ung dung, bản lĩnh phi thường, tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng

Triển khai ý 2: Câu chủ đề: Bài thơ còn giúp ta cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp con người Hồ Chí Minh với biết bao niềm ngưỡng mộ, tự hào

ý nhỏ 1: Câu chủ đề: Trước hết là một tâm hồn nghệ sĩ đắm say trước vẻ đẹp thiên nhiên:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ”

          Đêm chiến khu đẹp như một bức tranh làm sao không say đắm lòng người! Cụm từ người chưa ngủ đã khép lại vẻ đẹp của bức tranh đêm trăng làm hiện lên thật rõ nét chân dung người nghệ sĩ. Trong đêm khuya tĩnh lặng của núi rừng Việt Bắc, Hồ Chí Minh đã dành những phút giây để thả hồn mình cùng trăng. Trong thơ của người, thiên nhiên luôn là người bạn tri âm tri kỉ gắn bó. Để có sự liên tưởng độc đáo, thú vị Tiếng suối - tiếng hát xa, những hình ảnh đầy gợi cảm Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa, người nghệ sĩ phải thực sự rung động mãnh liệt trước âm thanh của tiếng suối rừng; xôn xao, thầm lặng trước vẻ đẹp của đêm trăng rừng chiến khu. Dường như đó là những khoảnh khắc thiên nhiên trong bộn bề việc nước, người tâm tình, bầu bạn cùng trăng. Qua cái nhìn ăm ắp yêu thương của người nghệ sĩ, bức tranh cảnh khuya hiện lên thật có hồn, gợi cảm. Đó là những rung động vô cùng tinh tế của một tâm hồn vĩ đại gợi trong ta bao cảm xúc trân trong, tự hào.

Như vậy, chỉ một câu thơ ngắn gọn, hàm súc, giàu ý nghĩa khái quát đã làm nhiệm vụ câu bản lề thật tài tình. Câu thơ không chỉ cho ta cảm nhận được cốt cách người nghệ sĩ mà còn mở ra một cung bậc cảm xúc mới làm nổi bật vẻ đẹp tuyệt đỉnh của con người Hồ Chí Minh. - Không chỉ vậy, bài thơ còn cho ta cảm nhận một cách rõ nét vẻ đẹp phẩm chất chiến sĩ ở Hồ Chí Minh.

+ Đó là phẩm chất chiến sĩ của một vị chủ tịch suốt đời lo cho dân, cho nước

“Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

          Nỗi nước nhà là nỗi niềm lo dân, lo nước, một tâm sự lớn luôn canh cánh, thường trực trong trái tim HCM. Trong hoàn cảnh lúc bấy “lo nỗi nước nhà” là lo cho cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp còn nhiều khó khăn, thử thách chưa đến ngày thắng lợi. Vì thế nỗi lòng ấy luôn trĩu nặng trong lòng Bác không một chút nguôi ngoai. Ba tiếng “ nỗi nước nhà” vang lên trong câu thơ thật xúc động. Đó là lòng yêu nước vĩ đại của một trái tim suốt đời “ chỉ biết quen mình cho hết thảy”.Sự hi sinh cao cả của người mãi mãi để lại trong lòng bao thế hệ lòng biết ơn và cảm xúc sâu sắc

+ Phẩm chất chiến sĩ ở HCM còn thể hiện ở phong thái ung dung, đường hoàng của một người chiến sĩ cách mạng kiên cường. Trong hoàn cảnh đất nước lúc bấy giờ, khó khăn gian khổ chồng chất, để có những rung động mãnh liệt trước vẻ đẹp thiên nhiên phải có một bản lĩnh cách mạng phi thường, tinh thần lạc quan vồ bờ bến. Nếu không chủ động, bình tĩnh trước những tình huống cách mạng, làm sao có thể ung dung để thả hồn mình cùng trăng suối.

Ý 3: Đánh giá, khái quát: Chính cốt cách thi sĩ và phẩm chất chiến sĩ kết hợp hài hoà đã làm nên vẻ đẹp con người HCM vĩ đại. Vẻ đẹp ấy không chỉ có ở bài thơ Rằm tháng Giêng mà còn được thể hiện ở rất nhiều bài thơ khác của Người.