I, Dàn ý tham khảo

A. Mở bài

- Giới thiệu tác giả: Tố Hữu

+ Nhà thơ nổi tiếng, tiêu biểu của nền văn học Việt Nam

+ Phong cách sáng tác: đậm chất trữ tình, chính trị

+ Tác phẩm tiêu biểu

- Giới thiệu tác phẩm: Việt Bắc

+ Xuất xứ

+ Nội dung, nghệ thuật

- Giới thiệu chung về đoạn thơ

- Giới thiệu chung về ý kiến trên

B. Thân bài

1. Giải thích ý kiến

- Đưa ra những lời nhận xét về đặc điểm thơ của Tố Hữu

2. Phân tích

- Bốn câu thơ đầu là bức tranh rộng lớn hào hùng của những ngày kháng chiến.

=> Tố Hữu thực sự đã thổi hồn vào thiên nhiên Việt Bắc khiến cho mỗi cánh rừng, ngọn núi trở thành người đồng hành với người kháng chiến trong cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc. Sức mạnh thiên nhiên hào quyện với sức mạnh con người đã tạo thành sức mạnh của cả dân tộc, cả thời đại.

- Chiến khu Việt Bắc với thiên nhiên khắc nghiệt, vừa hùng tráng vừa thơ mộng ở cặp lục bát tiếp theo là hình ảnh thiên nhiên, đất trời Việt Bắc trong giai đoạn kháng chiến.

- Trong bức tranh tổng hợp về sức mạnh của dân tộc ta trong kháng chiến, Tố Hữu đã khái quát thêm một sức mạnh. Đó là sức mạnh của đoàn dân công, những con người đã cùng quân đội ta làm nên trang sử vàng cho dân tộc:

C. Kết bài

- Khẳng định lại giá trị của bài thơ

- Tình cảm của em dành cho bài thơ

II, Bài văn tham khảo

Tố Hữu đã từng nói :“Thơ chỉ tràn ra khi trong tim ta cuộc sống đã thật đầy”, chính những niềm thương, nỗi nhớ trào dâng ấy đã tạo ra những rung động mãnh liệt trong cảm xúc để rồi thơ ca đã trào ra bao nỗi nhớ thương vô vàn. “Việt Bắc” chính là những rung động mạnh liệt ấy của Tố Hữu. Nhận xét về bài thơ, có ý kiến cho rằng: "Về nội dung thơ Tố Hữu mang tính chất trữ tình chính trị rất sâu sắc. Hồn thơ Tố Hữu luôn hướng tới cái ta chung với lẽ sống lớn, tình cảm lớn, niềm vui lớn của con người cách mạng, của cả dân tộc”.

Nếu như tác phẩm tự sự thường phản ánh tư tưởng, tình cảm của tác giả thông qua việc tái hiện khách quan hiện thực đời sống thông qua tình huống truyện, sự kiện, nhân vật, chi tiết…thì thơ ca đi vào phản ánh thế giới tâm hồn con người trước rung cảm tinh tế sâu sắc, trước cuộc sống muôn màu. Vì thế Lê Qúy Đôn nói: “thơ ca khởi phát từ lòng người”. Có thể nói, bài thơ “Việt Bắc” cũng như hai đoạn thơ trên đã thể hiện rõ nét điều đó. “Việt Bắc” là một trong những tác phẩm phản ánh cụ thể phong cách thơ của Tố Hữu, đó là khuynh hướng thơ trữ tình chính trị, khuynh hướng sử thi gắn liền với cảm hứng lãng mạn, giọng điệu tâm tình ngọt ngào tha thiết, tính dân tộc đậm đà. Bài thơ được viết vào tháng mười năm 1954, ngay sau khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp vừa kết thúc thắng lợi, các cơ quan trung ương của Đảng và Chính phủ từ Việt Bắc – thủ đô gió ngàn của dân tộc trở về Hà Nội. Tác phẩm được xem là đỉnh cao của thơ ca kháng chiến chống Pháp.

Bốn câu thơ đầu là bức tranh rộng lớn hào hùng của những ngày kháng chiến. Trước hết ở câu thơ thứ nhất, Tố Hữu tái hiện một cách cụ thể hoàn cảnh căng thẳng đầy khó khăn “Nhớ khi giặc đến giặc lùng”. Cảm xúc bao trùm của đoạn thơ là nỗi nhớ. Nhưng khác với đoạn trước, nỗi nhớ trong đoạn thơ này như mang cả âm điệu sục sôi của ngày kháng chiến. Đó là nhớ khi “giặc đến giặc lùng”. Ý thơ như đã mở ra một không khí đầy cam go, căng thẳng, khi giặc tìm mọi cách để truy sát, để hòng dập tắt phong trào cách mạng, phong trào kháng chiến của đồng bào Việt Bắc.

Còn ở ba câu thơ tiếp theo, Tố Hữu lại đi vào cụ thể hóa vai trò của thiên nhiên và con người Việt Bắc trong những ngày kháng chiến “Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây”. Trong bài thơ “Việt Bắc”, Tố Hữu đã nhiều lần nhắc đến đại từ “ta”. Nhưng so với đoạn thơ trước, đại từ “ta” thường xuất hiện cùng đại từ “mình” để tạo nên một âm điệu trữ tình ngọt ngào. Ở câu thơ này, đại từ “ta” xuất hiện nhưng mang nghĩa bao hàm là chúng ta, là dân tộc, là đất nước. Vì thế nó mang âm điệu sử thi hào hùng. Không chỉ dừng lại ở đó, nhà thơ còn sử dụng biện pháp nhân hóa đã khiến cho thiên nhiên núi rừng như hòa cùng với lòng người để tạo nên một khối sức mạnh đánh đuổi quân xâm lược. Nhờ thế mà rừng cây không còn là hình tượng thiên nhiên vô tri mà nó hiện lên vô cùng sống động, nó thể hiện tình cảm gắn bó, sự đoàn kết đồng lòng của những con người Việt Bắc với thiên nhiên. Sang câu thơ thứ hai “Núi giăng thành lũy sắt dày”. Cũng giống như rừng cây ở câu thơ trên, núi non không chỉ là biểu tượng cho sự hùng vĩ đại ngàn mà còn mang sức mạnh để bảo vệ đất nước. Núi đã trở thành một tấm lá chắn vững chắc tựa như sắt như đồng để không có kẻ thù nào có thể vượt qua. Đọng lại trong lòng người đọc là câu thơ “Rừng che bộ đội, rừng vây quân thù”. Một lần nữa, Tố Hữu lại sử dụng hình ảnh nhân hóa kết hợp với cách ngắt nhịp 4/4 làm cho câu thơ chia làm hai vế cân xứng đã tái hiện hai nhiệm vụ rất rõ ràng của rừng cây, núi đá. Rừng có khi hiểm trở, có khi dịu dàng để che chở bao bọc cho những người kháng chiến. Có khi rừng lại mạnh mẽ như một thứ vũ khí sắc nhọn để tiêu diệt kẻ thù bảo vệ đất nước.

Tố Hữu thực sự đã thổi hồn vào thiên nhiên Việt Bắc khiến cho mỗi cánh rừng, ngọn núi trở thành người đồng hành với người kháng chiến trong cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc. Sức mạnh thiên nhiên hào quyện với sức mạnh con người đã tạo thành sức mạnh của cả dân tộc, cả thời đại.

Chiến khu Việt Bắc với thiên nhiên khắc nghiệt, vừa hùng tráng vừa thơ mộng ở cặp lục bát tiếp theo là hình ảnh thiên nhiên, đất trời Việt Bắc trong giai đoạn kháng chiến.

                                                                “Mênh mông bốn mặt sương mù
                                                                Đất trời ta cả chiến khu một lòng”
Trời đất bị chìm lấp trong cả màn sương giăng khắp nơi, khiên cho khung cảnh chiến đấu trở nên uy linh và không kém phần lãng mạn. Những dù giữa một biển sương mù khó khăn, con người vẫn không mất đi vẻ đẹp lãng mạn của lòng mình. Với hình ảnh chọn lọc “mênh mông bốn mặt sương mù”, chiến khu mang nét đặc trưng rộng lớn, đồng thời thể hiện sự phát triển của kháng chiến, chiến khu giải phóng được mở rộng hơn. Cùng với cum từ “Đất trời ta cả” khẳng định quyền làm chủ vùng giải phóng, và sự tương phản “Mênh mông bốn mặt” và “chiến khu một lòng”: Cả vũ trụ, núi rừng Việt Bắc giờ đây đang cùng nhìn về một hướng, đang hướng về cuộc chiến đấu, hướng về sứ mệnh bảo vệ quê hương đất nước yêu dấu của mình thầm thể hiện tinh thần đoàn kết của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống Pháp.

Sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc đã làm nên những chiến công vang dội, hàng loạt những địa danh vang lên, mỗi nơi đều gắn với một thắng lợi vinh quang.
                                                                “Ai về ai có nhớ không ?
                                                          Ta về ta nhớ Phủ Thông, đèo Giàng
                                                                Nhớ sông Lô, nhớ Phố Ràng
                                                       Nhớ từ Cao – Lạng, nhớ sang Nhị Hà.”

Bằng câu hỏi tu từ, hỏi nhưng không cần trả lời, thể hiện niềm vui to lớn trước chiến thắng vẻ vang của dân tộc. Sau đó là câu trả lời: “Ta về ta nhớ” vừa là câu trả lời, đồng thời cũng là câu nói khẳng định ẩn chứa biết bao niềm tự hào không nhỏ. Bằng phép liệt kê các địa danh ở Việt Bắc gắn liền với những sự kiện quan trọng như Phủ Thông, đèo Giàng, là nơi đã diễn ra các trận hồi đầu cuộc kháng chiến chống pháp. Sông Lô phố Ràng: Trận sông Lô đánh tàu chiếm Pháp trong chiến dịch Việt Bắc và trận đánh đồn phố Ràng. Cao – Lạng : Cao Bằng và Lạng Sơn, năm 1950 ta mở chiến dịch giải phóng biên giới Việt – Trung. Đó là những chiến công tiêu biểu góp phần quan trọng, mang tính quyết định thắng lợi của cuộc kháng chiến. Những bước đầu quan trọng ấy đã làm thay đổi cục diện chiến trường, tạo thế và lực cho cuộc kháng chiến, củng cố niềm tin vào thắng lợi cuối càng. Cùng với điệp từ “nhớ” nhớ đến những trận đánh, những chiến công oanh tạc như thế là niềm tự hào của cá nhân những người tham gia kháng chiến. Chiến thắng nào mà chẳng phải trả giá. Có lẽ họ không những nhớ đến những chiến công oanh liệt như thế mà còn nhớ về những kỉ niệm buồn bên đồng đội của mình, họ đã phải chia tay ra đi vĩnh viễn trong nước mắt và sự xót thương của cả dân tộc. Qua đó nhà thơ như cũng muốn thắp lên nén tâm hương để tưởng nhớ những người đã ngã xuống vì nghĩa lớn vì sự nghiệp của dân tộc, của đất nước. Với điệp từ “nhớ”cùng với thể thơ lục bát âm điệu nhẹ nhàng, ngọt ngào, sâu lắng, diễn tả nối nhớ vơi đầy dào dạt trong kí ức của nhà thơ. Giọng thơ thay đổi linh hoạt, lúc trầm lắng, lúc mạnh mẽ mãnh kiệt trong niềm vui, khiến đọc giả như đang hòa mình vào niềm vui lớn của dân tộc, niềm vui trọn vẹn khi đất nước hoàn toàn tự do.
Tóm lại, bằng nhiều biện pháp nghệ thuật, qua nỗi nhớ của người cán bộ về xuôi đã mang lại cho đọc giả không khí nóng hổi từ những cuộc kháng chiến đỉnh điểm của dân tộc ta trong thời kì kháng chiến chống Pháp. Đoạn thơ cũng khắc họa được hình ảnh thiên nhiên Việt Bắc trù phú, giữ dội nhưng cũng rất lãng mạng và “bao la” khắc họa được hình ảnh người cán bộ về xuôi có tình cảm sâu nặng gắn bó với thiên nhiên, với cách mạng. Đồng thời thể hiện niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của quân và dân ta và khẳng định một điều: Việt Bắc chính là cái nôi, nuôi dưỡng cách mạng.

Trong bức tranh tổng hợp về sức mạnh của dân tộc ta trong kháng chiến, Tố Hữu đã khái quát thêm một sức mạnh. Đó là sức mạnh của đoàn dân công, những con người đã cùng quân đội ta làm nên trang sử vàng cho dân tộc:

“Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay”

Dân công là những người đi mở đường, xẻ núi, tải lương thực,… phục vụ chiến trường. Họ đã góp phần làm nên chiến thắng vẻ vang của cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc. Điều đặc biệt ở đây là tác giả không viết “từng đoàn dân công đỏ đuốc” mà lại sử dụng biện pháp đảo ngữ mở đầu cho câu thơ là hai chữ “dân công” và kết câu là “từng đoàn”. Chính cấu trúc này đã gợi ra sự đông đảo, trùng điệp vô tận của những đoàn dân công với bó đuốc đỏ trong tay. Từng đoàn từng đoàn nối nhau vượt núi băng sông tiếp tế cho chiến trường. Họ cũng giống như những người chiến sĩ nơi tiền tuyến, những nam nữ dân công cũng ra trận với đầy khí thế, sức mạnh. Để rồi sang câu sau, Tố Hữu đi vào cụ thể hơn cái sức mạnh, khí thế hừng hực của đoàn quân viện trợ. Câu thơ “bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay” đã khắc họa sức mạnh như vũ bão với những bước chân mạnh mẽ, vững trãi chả khác nào những đợt sóng trào dâng vô tận của đoàn dân công. "Nát đá" được viết theo phép đảo ngữ, từ dùng rất bạo khoẻ vừa gợi lên được những gánh hàng rất nặng vừa nói lên bước chân đầy sức mạnh tiến công của họ. Qua đó, nhà thơ đã làm nổi bật sức mạnh yêu nước, yêu lí tưởng cách mạng, ý chí quyết tâm đánh thắng quân thù của người nông dân lao động.Có thể nói hình ảnh “bước chân nát đá” được hiện lên với bút pháp cường điệu quả thực là một hình ảnh thật đẹp. Bên cạnh đó, nhà thơ còn khắc họa hình ảnh thơ “muôn tàn lửa bay” giàu chất chất tạo hình, gợi tả, gợi cảm. Đây là một hình ảnh thơ đa nghĩa. Đó là lửa của đuốc đang bay, hay là ánh lửa từ trái tim của những anh, chị dân công hoả tuyến. Câu thơ ‘Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay’ sự kết hợp kì diệu giữa hình ảnh thực và những liên tưởng lãng mạn bay bổng vừa làm sống dậy nguồn sức mạnh to lớn của một dân tộc, vừa thần thoại hoá sức mạnh của con người, sức mạnh của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Bước chân của họ là bước chân của những con người đội đá va trời, rung chuyển càn khôn, đạp bằng mọi gian nguy làm nên chiến thắng kì diệu khiến thế giới phải khâm phục. Ta cũng đã từng bắt gặp sức mạnh này trong những câu thơ khác của Tố Hữu:

“Chiến sĩ anh hùng đầu nung lửa sắt

Ta đã lớn lên rồi trong khói lửa

Chúng nó chẳng còn mong được nữa

Chặt bàn chân của một dân tộc anh hùng

Những bàn chân từ than bụi lầy bùn”

Hai câu kết là niềm tin hướng tới tương lai cách mạng của đất nước:

“Nghìn đêm thăm thẳm sương dày

Đèn pha bật sáng như ngày mai lên”.

 Trước hết đây là hình ảnh thơ được xây dựng từ chất liệu hiện thực cuộc kháng chiến: ánh đèn pha của ô tô kéo pháo đi chiến dịch băng trong đêm tối. Từ hiện thực ấy, tác giả phản ánh sự trưởng thành lớn mạnh của quân đội ta. Hai câu thơ sử dụng hình ảnh thơ vừa có ý nghĩa tả thực vừa có tính chất tượng trưng, tương phản đối lập giữa bóng tối và ánh sáng, giữa nghìn đêm thăm thẳm với “ngày mai lên” rực sáng. Nếu câu trên nhấn mạnh bóng đêm đen tối của đêm trường nô lệ thì câu dưới lại bùng lên ánh sáng của ngày mai chiến thắng, ngày mai huy hoàng. Điều này được đặt trong hệ thống từ ngữ, hình ảnh tô đậm ánh sáng: “ánh sao”, “đỏ đuốc” với những từ ngữ chỉ bóng tối “nghìn đêm”, “thăm thẳm”…Chứng tỏ niềm tin và hi vọng tất yếu: ánh sáng sẽ bừng lên trong ngày mới tươi sáng.

Đoạn thơ vừa đậm chất sử thi vừa giàu chất lãng mạn tạo âm hưởng anh hùng ca trong những vần thơ lục bát. Tố Hữu không chỉ làm sống lại những trang sử hào hùng của dân tộc mà còn khơi dậy niềm vui của đất nước, niềm vui tự hào về đất nước và nhân dân, niềm biết ơn cách mạng của mỗi chúng ta.

Bài thơ là khúc ca ân nghĩa, là hồi tưởng đầy xúc động và ân tình của Tố Hữu về chặng đường mười lăm năm đã qua của đất nước, từ đó mà hướng về tương lai tươi sáng, nhắc nhớ tâm nguyện thuỷ chung. Viết về nghĩa tình dân tộc và hướng về đồng bào mình, Tố Hữu đã phát huy được hình thức nghệ thuật mang tính dân tộc, trong đó nổi bật là cách sử dụng thể thơ lục bát và ngôn ngữ thơ đậm sắc thái dân gian. Có thể coi Việt Bắc là khúc tình ca và cũng là khúc hùng ca về cách mạng, về cuộc kháng chiến và con người kháng chiến mà cội nguồn sâu xa của nó là tình yêu quê hương đất nước, là niềm tự hào về sức mạnh của nhân dân, là truyền thống ân nghĩa, đạo lí thuỷ chung của dân tộc Việt Nam.