Mỗi loài hoa xung quanh ta đều mang vẻ đẹp riêng, hương sắc riêng. Rực rỡ như hoa hướng dương, kiêu sa như hoa hồng hay cũng có thể thanh tao, giản dị như hoa sen. Nhắc đến hoa sen, không ai quên được vẻ đẹp dịu dàng cùng hương thơm tinh tế của nó. Hoa sen được biết đến là một loài hoa tượng trưng cho bản sắc dân tộc Việt Nam, là "quốc hoa" của dân tộc bởi sự giản dị, thanh khiết của loài hoa này. 

Hoa sen thường có hai loại: hoa sen trắng và hoa sen hồng, tuy nhiên hoa sen hồng thường phổ biến hơn và được trồng rộng rãi hơn. Hoa sen thường nở vào mùa hè. Vào những khoảnh khắc chớm hè đầu tiên, người ta thường nhìn thấy những nụ sen còn e ấp, chúm chím ẩn mình sau những chiếc lá. Khi sen chưa nở, những cánh hoa còn hơi ngả xanh chụm vào nhau như ôm chặt lấy đài sen còn chưa phát triển. 

Lá sen khi ấy đắm mình dưới dòng nước trong xanh, trôi lênh đênh trên mặt nước.Khi đến mùa sen nở rộ, bông nào bông nấy rủ nhau lớn dần, bung tỏa những cánh sen, để lộ đài sen vàng rực rỡ dưới ánh nắng mặt trời. Màu hồng của sen không rực rỡ, cũng không nhợt nhạt mà nó thanh tao, mộc mạc giống như người thiếu nữ Việt Nam chân chất, mộc mạc ở làng quê xưa. 

Từng cánh hoa dày, mềm mại xếp chồng lên nhau, khoác lấy nhau ngả ra để đài sen tỏa sáng. Đài sen tròn, vàng rực, trên mặt sần sùi những vết gai đen nhỏ nổi lên , mà ẩn sâu bên trong đó, từng cái chấm đen là từng viên hạt sen ngọt ngào, thơm ngon. Lá sen khi đến mùa sen nở cũng như được đánh thức sau giấc ngủ, chồi lên mặt nước, lá to dần, xanh thẫm tựa như những chiếc ô xanh khổng lồ. Cành hoa dày, xanh mát, cứng cáp, nâng đỡ bông sen. 

Hoa sen có mùi hương dễ chịu, tươi mát, khác với những mùi hương nồng nàn của hoa ly hay hoa sữa, hoa sen chỉ nhẹ nhàng, thanh tao tỏa hương trong không gian. Hoa sen mang một ý nghĩa sâu sắc, tượng trưng cho vẻ đẹp của dân tộc Việt Nam, kiên cường, bất khuất dù có sống nơi tối tăm, "gần bùn" nhưng vẫn luôn giữ được màu sắc, hương thơm, vẫn luôn tỏa sáng. 

Mỗi mùa sen nở, được đến đầm sen, ngắm nhìn những bông sen tỏa sắc trong gió thì còn gì tuyệt vời và dễ chịu hơn. Đối với riêng tôi, tôi rất yêu thích loài hoa này. Dù trải qua bao nhiêu năm thăng trầm, hoa sen vẫn mãi là một loài hoa tượng trưng cho vẻ đẹp của dân tộc, cho bản sắc riêng của quốc gia Việt Nam.

Có thể nói hoa sen từ lâu đã gắn với văn hoá tinh thần của người Việt. Hoa sen được ví đẹp như những người thiếu nữ Việt Nam, tượng trưng cho sự thanh cao giàu sức sống, biểu tượng của vẻ đẹp chân thực, giản dị, mộc mạc: Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn

Trong đầm gì đẹp bằng sen

 Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng

Nhị vàng, bông trắng, lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn

Là người Việt Nam, hẳn ai cũng biết về bài ca dao trên và loài hoa quen thuộc được nói tới trong bài, một loài hoa đồng nội mộc mạc, giản dị, sống trong bùn lầy hôi tanh mà vẫn toả hương khoe sắc. Đó là hoa sen.

Nói đến hoa sen, ai cũng nhớ tới một loài hoa mộc mạc trong đầm, lá to, tròn nổi trên mặt nước. Thân và cuống của hoa đềụ có màu xanh. Búp sen có màu xanh lục, hình bầu dục. Khi nở, hoa sen màu hồng thắm, xen chút màu trắng. Nhị và nhuỵ sen màu vàng được gói kín bên trong toả hương thơm ngát. Đài sen nở to khi lá và nhị rụng còn trơ lại và phát triển thành bát sen.

Vào mùa hạt, chưa đi đến đầu làng, còn bước chân trên con đường cát sỏi bỏng rát, ta đã ngửi thấy hương thơm ngào ngạt của hoa sen bay trong gió quyện trong mùi lúa nếp thơm nồng như giục giã bước chân ai nhanh về quê mẹ. Những ngày rằm, mồng một hàng tháng, mùa hè sen được bán đắt hàng nhất trong các hàng hoa vì ai cũng hiểu sen tượng trựng cho tấm lòng thơm thảo, bình dị, mộc mạc của con cháu kính dâng lên tổ tiên, ông bà. Hương trầm quện trong hương sen gợi nhớ về cõi linh thiêng, đẹp nhất. Cuối hạ những bông sen tàn trơ lại bát sen xanh to bằng bát cơm với những hạt sen già mẩy căng tròn. Mỗi bộ phận của sen đều có những công dụng hữu ích giúp cho con người. Hoa sen rất thơm dùng để ướp trà. Nếu bạn là người thích uống trà thì bạn không thể bỏ qua món chè sen (chè được ướp hương sen bằng cách cho chè vào hoa sen và buộc lại để qua đêm, hay cho nhị sen pha lẫn với chè). Nó vừa thơm vừa đậm đà uống xong rất sảng khoái. Chè tâm sen (phần phôi xanh trong hạt sen) còn có tác dụng chữa bệnh mất ngủ rất tốt.

Hạt sen có thể ăn lúc non vừa ngọt vừa thơm, là món quà vặt của trẻ con thôn quê. Hạt sen già được các bà mẹ khéo tay nội trợ chế biến thành những món đặc sản nổi tiếng: chè sen (nấu nhừ hạt sen rồi thả vào nồi bột sắn trong suốt) ăn vừa mát vừa bổ. Món mọc trong cỗ bàn chính là cách ninh nhừ hạt sen trong nồi xương lợn, thả những viên mọc nấm hương vào lẫn tạo nên hương vị béo thơm thật hấp dẫn. Trước đây món này chỉ dành cho vua chúa, quý tộc... mới được dùng.

Nếu bạn đi qua cánh đồng chỉ ngửi thấy mùi thơm của hoa sen thì với tôi hương thơm ấy lại gợi về những kỷ niệm bên gia đình bè bạn với hương vị của cốm làng Vòng dẻo thơm bọc trong những lá sen to mát dịu. Những ngày hè nóng bức lá sen đội đầu thay thế cho những chiếc nón, mũ quả là tuyệt diệu. Bọn trẻ chăn trâu coi đây là thú vui nhất khi đua nhau ngụp lận dưới đầm để mò ngó sen (phần thân và củ sen nằm sâu dưới bùn nước).

Có thể nói hoa sen từ lâu đã gắn với văn hoá tinh thần của người Việt. Hoa sen được ví đẹp như những người thiếu nữ Việt Nam, tượng trưng cho sự thanh cao giàu sức sống, biểu tượng của vẻ đẹp chân thực, giản dị, mộc mạc: Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn

Hình tượng đó đã đi vào ca dao thơ ca, lấy sen làm vẻ đẹp để tôn vinh so sánh với Bác Hồ.

Tháp Mười đẹp nhất bông sen

Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ

Sen còn là hoạ tiết chính trong các đồ vật trang trí trong các công trình văn hoá cổ, trong các bức tranh dân gian, các đồ vật trang nghiêm ở thủ đô Hà Nội. Chùa Một Cột nằm giữa hồ sen đã minh chứng cho sự quan trọng của hoa sen với đời sống của dân tộc ta. Và đặc biệt có cuộc thi đã lấy giải mang tên biểu tượng Bông sen vàng.

Có thể nói hoa sen là loài hoa đẹp, có nhiều lợi ích gắn bó với dân tộc Việt Nam từ bao đời nay. Vì vậy cứ nghĩ đến làng quê Việt Nam chúng ta lại nhớ đến hình ảnh bông sen nổi lên trên mặt nước, toả mùi hương thơm ngát... Một loài hoa đẹp, cao quý của đất nước Việt Nam.