Câu 2:

 Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là một vị lãnh tụ cách mạng kiệt xuất của nhân dân Việt Nam mà còn là một nhà thơ, nhà văn lớn, một danh nhân văn hóa thế giới. Vừa hoạt động cách mạng, Người vừa viết thơ, vừa viết văn. Đã hơn nửa thế kỉ nhưng chất thơ nồng nàn của các tác phẩm Người viết vẫn có sức lôi cuốn lớn. Tiêu biểu trong đó là bài thơ "Cảnh khuya".

 "Cảnh khuya" được sáng tác vào năm đầu tiên chủ tịch Hồ Chí Minh cùng bộ chỉ huy kháng chiến đóng ở chiến khu Việt Bắc. Mùa thu năm 1947, giặc Pháp dùng thủy lực, không quân tấn công lên Việt Bắc. Chiến dịch Việt Bắc thu đông 1947 là một chiến công lớn của quân và dân ta.

" Trận chợ Đồn, chợ Rã

Ta đánh giặc chạy re

Rồi Bông Lau, Ỷ La

Ba trăm thằng tan xác

Tàu giặc đắm sông Lô

Tha hồ mà uống nước

Máu tanh đến bây giờ

Chưa tan mùi bữa trước

(Cá nước - Tố Hữu)

Khi chiến dịch Việt Bắc đang diễn ra ác liệt, Bác đã viết bài thơ "Cảnh khuya" theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật:

"Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà"

 Cảnh khuya thanh tĩnh trong núi rừng Việt Bắc rất đẹp. Cảnh vật dường như chìm vào giấc ngủ, nhường lại khoảng không gian rộng lớn cho sự yên lặng đến lạ kỳ. Nơi đây có suối, có nắng, có hoa và cả cây cổ thụ to lớn, già cỗi:

"Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăn lồng cổ thụ, bóng lồng hoa"

 Thơ của Bác vừa có âm thanh, đuognừ nét, vừa có màu sắc, mang một phong cách rất riêng. Tiếng suối trong rừng sâu vọng lại như tiếng hát xa, vừa trong trẻo, vừa ấm áp. Cảnh được bắt đầu từ âm thanh của suối như tiếng hát êm dịu, vừa mơ hồ vừa chân thực.

 Câu thơ thứ 2 đã nhân hóa cảnh vật. Trăng, hoa, cỏ cây đang chan hòa, "lồng vào nhau tạo thành 3 nét vẽ: tầng cao là trăng, tầng giữa là cổ thụ, tằng thấp là hoa. Ánh trăng soi vòa cây cổ thụ, lồng vào tán cây. Bóng tán cây được trăng chiếu vào in hình xuống mặt đất tạo thành bông hoa.

 Bằng các biện pháp nghệ thuật điệp từ, nhân hóa, hai câu thơ đầu đã gợi lên khung chảnh thiên nhiên nơi núi rừng Việt Bắc với vẻ đẹp lung linh, huyền ảo, cảnh vật sống động, có đường nét, hình khối đa dạng, mang một vẻ đẹp màu sắc cổ điển. Nó gợi cho lòng ta những cổ thi về suối, về hoa, về trăng:

"Côn Sơn suối chảy rì rầm

Ta nghe như tiếng đàn cầm bên ta"

(Côn Sơn Ca)

"Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm

Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông"

(Chinh phụ ngâm)

"Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà"

Hai câu thơ cuối của bài thơ là hình ảnh con người đang thưởng ngoạn cảnh thiên nhiên trong sự say đắm hòa hợp. Có thể nói, lí do mà "người chưa ngủ" là vì cảnh thiên nhiên quá đẹp. Người vì say đắm trước vẻ đẹp mà không nỡ ngủ. Song, trong câu thơ tiếp theo, cánh cửa tâm hồn của Bác như được mở rộng. Bác "chưa ngủ" không chỉ bởi thiên nhiên quá quyến rũ lòng người mà còn bởi "lo nỗi nước nhà". Bác thao thức, lo lắng vì công cuộc kháng chiến của quân và dân ta, vì độc lấp, tương lai của Tô quốc. Lúc bấy giờ, cuộc kháng chiến chống Pháp đang bước vào giai đoạn quyết liệt, khó khăn. Hai chứ"chưa ngủ" được điệp hai lần làm cho câu thơ liền mạch, tô đậm trạng thái thao thức, nỗi lo lắng của vị cha già ính yêu, sự say mê trước vẻ tuyệt đẹp, hấp dẫn của thiên nhiên khi về đêm. Đó chính là sự hòa hợp, thống nhất giữa tâm hồn thi sĩ và chiến sĩ của Hồ Chí Minh.

 Bằng phương pháp biểu đạt biểu cảm kết hợp với tự sự, bài thơ đã phác họa lên bức tranh một đêm không ngủ của Bác, thể hiện vẻ đẹp lung linh, âm thanh trong trẻo trong đêm trăng thanh tĩnh, đồng thời nói lên nối lo lắng, tình yê quê hương thiên nhiên, quê hương sâu nặng, da diết của Bác. Bác Hồ yêu nước, thương dân, Bác cũng yêu thiên nhiên, yêu Trăng. "Cảnh khuya" như dẫn hồn ta vào những giấc mộng đẹp, khiến ta nhớ về vị lãnh tụ vĩ đại của đất nước Việt Nam

Câu 1:

- Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa

+ Lồng vào, đan xen vào nhau