@HỌC TỐT

Đoạn văn

Phân tích nghệ thuật tương phản trong truyện ngắn "Sống chết mặc bay" của Phạm Duy Tốn.

Bài làm

    Nền văn học Việt Nam có biết bao cây bút truyện ngắn hiện đại vô cùng xuất sắc, số ít nhà văn có thành tựu đầu tiên về thể loại đó điển hình là Phạm Duy Tốn. “Sống chết mặc bay” là một trong những tác phẩm tiểu biểu của ông, được coi là bông hoa đầu mùa của nên văn xuôi hiện đại Việt Nam. Với nghệ thuật tương phản trong văn bản, tác giả đã làm nổi bật lên nỗi khổ của nhân dân và sự vô trách nhiệm của quan đối lập lẫn nhau.

    Trước hết, nghệ thuật tương phản là nghệ thuật dùng hai hình ảnh, hai chi tiết, hai nhân vật, hai vế đối lập nhau để khắc họa đậm nét hơn một vấn đề nào đó. Và ở đây, Phạm Duy Tốn đã dựng lên cảnh tương phản nhằm mục đích so sánh, làm nổi bật lên sự đối lập giữa người dân và tên quan phụ mẫu. Người có trách nghiệm hộ đê thì lại vô trách nhiệm, chỉ ham mê cờ bạc. Còn những người dân cần có sự chỉ đạo để hộ đê thì phải dầm mưa gội gió, nhọc nhằn, chống chọi với thiên nhiên một cách tuyệt vọng. 

  Nhà văn đã sử dụng thủ pháp tương phản tăng cấp khá sinh động trong văn bản “Sống chết mặc bay”. Trước hết nó thể hiện qua thời gian, không gian, khung cảnh, âm thanh, bầu không khí trước khi đê vỡ. Gần một giờ đêm, tại khúc đê làng X, hàng trăm nghìn con dân chân lấm tay bùn, tắm gió gội mưa để bảo vệ con đê đang núng thế. Âm thanh tiếng trống, tiếng ốc thôi vô hồi ,tiếng kêu vang trời đất, tiếng người thảm thiết kêu cứu thật dồn dập và hỗn loạn; điều đó đã chứng tỏ sự hoảng loạn, vất vả, mệt nhọc của người dân. Khung cảnh hộ đê ngoài đình thật nhốn nháo, căng thẳng, không khí kinh sợ, hãi hùng bao trùm lấy bầu trời; thiên tai đang từng lúc đe doạn cuộc sống, tính mạng của họ. Trái ngược với họ, quan phụ mẫu lại ở trong đình cao ráo, vững chãi, đèn đuốc sáng trưng, hưởng thụ cuộc sống xa hoa, nhàn nhã; không khí tĩnh mịch, trang nghiêm. Thật là nơi an toàn, yên ổn, thuận lợi cho việc đánh bài. Không những thế, trong khi người dân chống chọi với sức nước trong trăm nghìn lo sợ: kẻ thuổng, cuốc, đội đất, kẻ vác tre, đắp, cừ, bì bõm dưới bùn lầy thì quan lại vui cuộc tổ tôm với tư thế uy nghi, nhàn nhã; giọng điệu hạc dịch, sai bảo. Đồ dùng của dân là đất, tre, ... phục vụ cho việc hộ đê còn quan là những vật dụng chỉ đáp ứng cho nhu cầu cá nhân như: tăm bông, vỉ thuốc, bát yến hấp đường phèn hay những vật dụng quý giá như tráp đồi mồi, ống thuốc bạc,... Đê vỡ, nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết; kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết ko nơi chôn..... Thật thảm sầu! Trái ngược với cảnh tượng hãi hùng, nhân dân cùng khốn thì trong định, sự vui sướng cực độ khi quan thắng ván bài; quan hả hê, vô trách nhiệm, lòng lang dạ thú. Tất cả đã làm nổi bật sự tương phản đối lập giữa nỗi khổ nhân dân và sự vô trách nhiệm táng tận lương tâm của quan.

   Tác phẩm “Sống chết mặc bay” đã thành công trong việc xây dựng tình huống chuyện độc đáo, sử dụng triệt để thủ pháp đối lập tương phản. Qua đó, ta cảm thông sâu sắc với nỗi khổ của người dân; căm ghét sự vô trách nhiệm, táng tận lương tâm của bọn quan lại đương thời. Đồng thời thấy được tài năng, sự tinh tế của nhà văn Phạm Duy Tốn.