Quang cảnh Đèo Ngang đã hiện lên rõ nét cùng dòng tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài Qua đèo Ngang. Điểm đặc biệt đó là sự cảm nhận của nhân vật về khung cảnh thiên nhiên không phải là buổi sáng mờ sương hay đêm tối tĩnh mịch, đó là một buổi xế tà đượm những nỗi buồn thương. Không khí chiều muộn với nỗi buồn bao trùm lên thiên nhiên cảnh vật. Và không gian lúc này với hoa, với cỏ cây thiên nhiên dường như cũng héo úa sau một ngày dài. Nơi đèo Ngang vốn hoang vắng nay thêm phần đượm buồn dưới điểm nhìn tâm trạng. Phóng tầm mắt ra xa như một cáhc để nhân vật trữ tình thoát mình khỏi cái ảm đạm, u sầu ,nhưng hình ảnh con người lom khom kia không trở thành sự giải thoát làm lòng người khuây khỏa. Cách nhà thơ đảo từ thành "tiều vài chú" cho thấy cái ít ỏi, heo hút của con người nơi đây. Đến cả những căn nhà- mái ấm ấy cũng chỉ như cho có với từ láy lác đác. Số lượng ít ỏi của sự sống tồn tại gia tăng sự cô đơn trong lòng người. Thay vì cái nhộn nhịp, huyên náo, cả không gian đều nhuốm màu tâm trạng cùng nỗi sầu. Để rồi tiếng lòng nhà thơ cất lên ở những câu cuối không còn là mượn cảnh vật thay niềm tâm trạng mà trực tiếp nói ra nỗi cô đơn, sầu tủi trong lòng với những từ nhớ, đau lòng, thương.. Nỗi buồn, cảm xúc đọng lại nơi quang cảnh đèo Ngang kết thành mối sầu trong lòng con người với ý thức dân tộc nay cô đơn, lẻ bóng tron chiều ta với "ta với ta"- cô đơn, sầu tủi.