Vậy diễn biến cơ bản về chính trị, kinh tế, văn hóa ở vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X

* Tình hình Chăm-pa nửa đuầ thế kỉ X – thế kỉ XVI

- Chính trị:

+ Thế kỉ XI, vương triều Vi-giay-a được xác lập.

+  Thế kỉ XI - XIII, vương triều Vi-giay-a thường có nhiều biến động.

+ Từ nửa sau thế kỉ XIII – đầu thế kỉ XIV, Chăm-pa bước vào thời kì ổn định.

+ Từ khoảng giữa thế kỉ XIV, Chăm-pa rơi vào khủng hoảng.

- Kinh tế: phát triển tương đối toàn diện trên các lĩnh vực nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp.

- Văn hóa tiếp tục phát triển và đạt được nhiều thành tựu.

* Vùng đất Nam Bộ từ thế kỉ X – đầu thế kỉ XVI

- Chính trị:

+ Thế kỉ VII, Chân Lạp xâm chiếm Phù Nam.

+ Thế kỉ VIII, Chân Lạp rơi vào tình trạng khủng hoảng và phân tán lãnh thổ phân chia thành Lục Chân Lạp và Thủy Chân Lạp (Nam Bộ ngày nay). Trong nhiều thế kỉ sau đó, khu vực Thủy Chân Lạp (Nam Bộ Việt Nam hiện nay) gần như không có sự quản lí hành chính của triều đinh Chân Lạp.

+ Từ thế ki XVI, một bộ phận người Việt bắt đầu đến khai phá vùng đất này.

- Kinh tế: kết hợp làm nông nghiệp với đánh cá, khai thác lâm sản.

- Văn hóa chịu ảnh hưởng đậm nét của văn hóa Ấn Độ.