Soạn bài Chuẩn mực sử dụng từ

I. SỬ DỤNG TỪ ĐỒNG ÂM, ĐÚNG CHÍNH TẢ

Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào?

- Một số người sau một thời gian dùi đầu vào làm ăn, nay đã khấm khá.

- Em bé đã tập tẹ biết nói.

- Đó là những khoảng khắc sung sướng nhất trong đời em

Trả lời:

- dùi đầu sai chính tả đúng ra là vùi đầu.

- tập tẹ sai chính tả đúng ra là bập bẹ.

- khoảng khắc sai chính tả đúng ra là khoảnh khắc.

II. SỬ DỤNG Từ ĐÚNG NGHĨA

Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào? Hãy thay bằng từ thích hợp

- Đất nước ta ngày càng sáng sủa.

- Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ cao cả để chúng ta vận dụng trong thực tế.

- Con người phải biết lương tâm.

Trả lời:

- Đất nước ta ngày càng tươi đẹp. 

- Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ sâu sắc để chúng ta vận dụng trong thực tế. 

- Con người phải có lương tâm.

III. SỬ DỤNG TỪ ĐÚNG TÍNH CHẤT NGỮ PHÁP CỦA TỪ

Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào? Hãy tìm cách chữa lại cho đúng.

- Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào quang.

- Ăn mặc của chị thật là giản dị.

- Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.

- Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạo phồn vinh.

Trả lời:

- Hào quang là danh từ không thể sử dụng làm vị ngữ như tính từ.

 ⟶ Sửa lại: Nước sơn làm cho đồ vật thêm sáng chói.

- Ăn mặc là động từ không thể dùng như danh từ.

 ⟶ Sửa lại: Cách ăn mặc của chị thật là giản dị.

- Thảm hại là tính từ không thể dùng như danh từ.

 ⟶ Sửa lại: Bọn giặc đã chết với nhiều thảm bại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.

- Sự giả tạo phồn vinh phải nói là sự phồn vinh giả tạo mới đúng

 ⟶ Sửa lại: Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự phồn vinh giả tạo.

IV. SỬ DỤNG TỪ ĐÚNG SẮC THÁI BIỂU CẢM, HỢP PHONG CÁCH

Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào? Hãy thay bằng từ thích hợp

- Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị lãnh đạo sang xâm lược nước ta.

- Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên […]. Nhưng Viên vẫn rán sức quần nhau với chú hổ.

(Dẫ theo Nguyễn Đức Dân)

Trả lời:

- Từ lãnh đạo nên thay bằng từ cầm đầu.

- Từ chú hổ nên thay bằng từ nó

V. KHÔNG LẠM DỤNG TỪ ĐỊA PHƯƠNG, TỪ HÁN VIỆT

Trong trường hợp nào thì không nên dùng từ địa phương? Tại sao không nên lạm dụng từ Hán Việt.

Trả lời:

Không nên lạm dụng từ địa phương gây khó hiểu cho người ở vùng khác.

Cũng không nên lạm dụng từ Hán Việt vì như thế sẽ làm cho lời ăn tiếng nói thiếu tự nhiên, không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.