Soạn bài Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu: Luyện tập (tiếp theo)

1. Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì.

a) Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa.

(Hồ Chí Minh)

b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.

(Hoài Thanh)

c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào nhoáng và thô kệch bắt chước người nước ngoài [...].

(Theo Thạch Lam)

Trả lời:

Trong các câu đã cho có:

a) Cụm chủ - vị làm chủ ngữ:

Khí hậu nước ta //ấm áp.

b) Hai cụm chủ - vị làm phụ ngữ của cụm danh từ.

* hoa cỏ // trông mới đẹp.

* tiếng chim, tiếng suối // nghe mới hay.

c) Hai cụm chủ - vị làm phụ ngữ của cụm động từ.

* Những  tục lệ tốt đẹp ấy mất dần.

* Những thức quý của (...) người ngoài [...]

2. Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa của chúng.

a) Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.

b) Nhà văn Hoài Thanh khẳng định: "Cái đẹp là cái có ích".

c) Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc.

d) Cách mạng tháng Tám thành công. Từ đó, tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới.

Trả lời: 

Gộp câu:

a) Chúng em học giỏi làm cho cha mẹ và thầy cô vui lòng.

b) “Cái đẹp là cái có ích ” đã được nhà văn Hoài Thanh khẳng định.

c)  Tiếng Việt rất giàu thanh điệu khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương trầm bổng như một bản nhạc.

d)  Cách mạng tháng Tám thành công, tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới.

3. Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu (in đậm) dưới đây thành một câu có cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ. (Khi gộp, có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy.)

a) Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.

(Ca dao)

b) Đây là cảnh một rừng thông. Ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại. Nhưng bao nhiêu người qua lại cũng chỉ mải suy tính xem rừng này mỗi năm lấy được bao nhiêu nhựa thông, bao nhiêu củi thông. Đến lúc có người nhìn cảnh chỉ vì mến cảnh và biết quên mình trong cảnh, từ lúc ấy mới có văn thơ.

(Hoài Thanh)

c) Hàng loạt vở kịch như "Tay người đàn bà", "Giác ngộ", "Bên kia sông Đuống",... ra đời. Sự ra đời của các vở kịch ấy đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.

(Theo Đình Quang)

Trả lời: 

Gộp câu để cụm chủ - vị làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ.

a) Anh em hòa thuận làm cho hai thân vui vầy.

b) Đây là cảnh một cánh rừng thông ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại.

c) Hàng loạt vở kịch như “Taỵ người đàn bà”,  “Giác ngộ", “Bên kia sông Đuống ”,... ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở  khắp mọi miền đất nước.