Soạn bài: Thuyết minh về một thể loại văn học

1. Quan sát

   a. Mỗi bài thơ có 8 dòng, mỗi dòng 7 tiếng. Số dòng số chữ ấy là bắt buộc, không được tùy ý thêm bớt.

   b. Kí hiệu bằng, trắc cho từng bài thơ :

   - Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác :

   Vẫn là hào kiệt vẫn phong lưu

   (T – B – B – T – T – B – B )

   Chạy mỏi chân thì hãy ở tù

   (T – T – B – B – T – T – B )

   Đã khách không nhà trong bốn biển

    (T – T – B – B – B – T – T )

   Lại người có tội giữa năm châu

    (T – B – T – T – T – B – B )

   Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế

    (T – B – B – T – B – B – T )

   Mở miệng cười tan cuộc oán thù

    (T – T – B – B – T – T – B )

   Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp

    (B – T – T – B – B – T – T )

   Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu

    (B – B – B – T – T – B – B )

   - Đập đá ở Côn Lôn :

   Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn

    (B – B – T – T – T – B – B )

   Lừng lẫy làm cho lở núi non

    (B – T – B – B – T – T – B )

   Xách búa đánh tan năm bảy đống

    (T – T – T – B – B – T – T )

   Ra tay đập bể mấy trăm hòn

    (B – B – T – T – T – B – B )

   Tháng ngày bao quản thân sành sỏi

    (T – B – B – T – B – B – T )

   Mưa nắng càng bền dạ sắt son

    (B – T – B – B – T – T – B )

   Những kẻ vá trời khi lỡ bước

    (T – T – T – B – B – T – T )

   Gian nan chi kể việc con con

    (B – B – B – T – T – B – B )

   c. Nhận xét quan hệ bằng trắc :

   - Tiếng thứ 4 của các câu luôn trái thanh với tiếng thứ 2 và thứ 6. Ví dụ câu 1 bài Đập đá ở Côn Lôn : B – B – T – T – T – B – B

   - Các tiếng 2, 4, 6 của các cặp câu 1-2, 3-4, 5-6, 7-8 luôn trái ngược về thanh.

   - Các tiếng 2, 4, 6 của câu 1-8, 2-3, 4-5, 6-7 trùng nhau về thanh điệu.

   d. Những tiếng hiệp vần với nhau trong bài thơ là ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8.

   e. Thường ngắt nhịp chẵn lẻ : 4/3, 2/2/3

2. Lập dàn bài

Câu 1 (trang 154 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): Thuyết minh đặc điểm chính của truyện ngắn trên cơ sở các truyện ngắn đã học : Tôi đi học, Lão Hạc, Chiếc lá cuối cùng.

   - Mở bài : truyện ngắn là thể loại truyện …

   - Thân bài :

        + Về dung lượng : nhỏ

        + Về nhân vật : thường khá ít nhân vật.

        + Về cốt truyện : thường đơn giản và ngắn gọn

        + Về nội dung : đưa ra một ý nghĩa nào đó với cuộc sống.

   - Kết bài : Khẳng định vai trò, ý nghĩa của các truyện ngắn.