Cụm động từ - Ngữ văn 6

• Cụm động từ là loại tổ hợp từ do động từ và một số từ ngữ khác phụ thuộc nó tạo thành.
• Ví dụ: Đang múa hát.

• Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ thuộc nó đi kèm tạo thành cụm động từ thì mới trọn nghĩa.
• Ví dụ
  • Tôi đang định xin lỗi nó, nhưng thấy nó khóc to quá, tôi không dám mở mồm
    • Cụm động từ: "đang định xin lỗi nó" và "không dám mở mồm" → Là hai động từ tính thái phải có động từ khác đi kèm phía sau.

• Cụm động từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình động từ nhưng hoạt động trong câu giống như một động từ .
  • Ví dụ
    • Học
      • Học bài
      • Đang học bài

→ Em (tôi)/ đang học bài.

       CN                VN

• Chức vụ của cụm động từ cũng giống động từ đó là: Thường làm vị ngữ trong câu, khi làm chủ ngữ mất khả năng kết hợp với từ "đã"
  • Ví dụ: Nam//đang cắt cỏ ngoài đồng.

                    C              động từ         V

• Ngoài ra phụ ngữ trước còn bổ sung cho động từ trung tâm các ý nghĩa sau
  • Sự khuyến khích hoặc ngăn cản hành động: hãy, đừng , chớ .
    • Ví dụ: Hãy làm tốt nhé, Đừng đivào đó.
• Sự khẳng định: có, sự phủ định: không, chẳng, chưa.
  • Ví dụ: Chưa ăn cơm, Chẳng tim thấy ở đâu..

• Phụ ngữ sau "Nhiều nơi" bổ sung cho động từ trung tâm ý nghĩa về địa điểm .
• Phụ ngữ sau "Những câu đố oái oăm để hỏi mọi người" bổ sung cho động từ trung tâm ý nghĩa chỉ đối tượng của hành động .
• Ngoài ra phụ ngữ sau còn bổ sung cho động từ trung tâm
  • Ý nghĩa về hướng: Đi lên, đi xuống. 
  • Ý nghĩa về thời gian: ăn vào buôỉ sáng , Chơi vào buổi chiều .
  • Ý nghĩa về mục đích: ăn cơm rồi , học nữa , học mãi .
  • Ý nghĩa về nguyên nhân: ăn cơm trước vì đi học sớm.
  • Ý nghĩa về phương tiện: ăn cơm bằng thìa, đi bằng tàu hoả .
  • Ý nghĩa về cách thức hành động: Nghĩ về quê hương, ngủ ở nhà ngoài.

Đề bài: Viết đoạn văn có sử dụng cụm động từ.

Gợi ý làm bài

Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình. Đây là câu nói rất hay mà Bác Hồ đã dành tặng cho tầng lớp thiếu niên chúng em, ý nhắc bảo chúng em: chúng em vân còn nhỏ hãy tập trung học tập thật tốt là sẽ trở thành một con người tốt. Là một thành viên trong đoàn trường, em càng phấn đấu mình hơn để có thể làm tấm gương cho các bạn noi theo. Em cố gắng học tập một cách chăm chỉ nhất, làm mọi công việc theo quy định của trường lớp đã đề ra. Hằng ngày, em vẫn thường đốc thúc các bạn đi học và làm bài tập đầu đủ. Trong lớp em thường xuyên giơ tay phát biểu, xây dựng bài. Những lúc cô giảng, em chăm chú nghe một cách say sưa như nghe những câu chuyện của bà vậy. Em rất mong mình có thể là một tấm gương để mọi người noi theo.

• Cụm động từ: là những cụm từ in đậm

 Để nắm được khái niệm, cấu tạo cụm động từ, các em có thể tham khảo thêm bài soạn: Cụm động từ.