Tìm hiểu chung về văn miêu tả - Ngữ văn 6

• Một học sinh lớp 3 hỏi em: Người lực sĩ là người thế nào? Em phải làm gì để em học sinh ấy hình dung ra được một cách cụ thể hình ảnh của người lực sĩ?
  • Em phải miêu tả hình dáng người lực sĩ với những đặc điểm nổi bật như:
    • Dáng cao to
    • Tay chân mạnh mẽ
    • Bắp thịt săn chắc

→ Ta phải miêu tả khi cần tái hiện, giới thiệu... về một đối tượng nào đó mà người khác chưa hình dung được.

⇒ Khi miêu tả ta phải chỉ ra đặc điểm, tính chất nổi bật của đối tượng.

• Văn miêu tả là loại văn nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của một sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,... làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe. 

Hai đoạn văn trong văn bản "Bài học đường đời đầu tiên" giúp ta hình dung được đặc điểm nổi bật của hai chú dế.

• Văn miêu tả: Quan sát nêu lên những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc.
• Trong văn miêu tả, năng lực quan sát của người viết, người nói thường bộc lộ rõ nhất.

Đề bài: Viết một bài văn ngắn miêu tả khung cảnh tưng bừng nơi em ở vào một ngày đầu xuân mới.

Gợi ý làm bài

• Cảnh chuẩn bị đón Tết: Không khí nhộn nhịp tưng bừng của con người, cảnh vật.
  • Con người
    • Đủ mọi lứa tuổi, đông đúc
    • Nét mặt hớn hở, rạng rỡ 
    • Hoạt động: Đi mua sắm, đi ngắm phố phường, chuẩn bị ban thờ gia tiên.
  • Cảnh vật
    • Đường phố tấp nập
    • Nhiều mặt hàng phục vụ Tết được bày bán: Hoa đào, mai, lan, quất, gà, trầu cau...
  • Tiết trời: Ấm áp, không khí nhộn nhịp.

Bài văn mẫu

Ngày Tết Nguyên Đán cổ truyền của dân tộc ta đã tới cùng với mùa xuân mang sức sống cho muôn loài. Ngày mùng một Tết, mọi vật đều như được nhân lên sức sống và niềm vui. Quang cảnh nơi em ở cũng tưng bừng, nhộn nhịp hoà vào không khí đón Tết của mọi miền.

Không khí ngày đầu xuân thật dễ chịu. Bầu trời trong xanh, cao vời vợi. Trong không khí khắp nơi lan toả mùi hương hoa ngào ngạt và những loài hoa thi nhau phô sắc. Cả xóm em cũng tưng bừng trong không khí vui vẻ đó. Từng ngôi nhà với mái ngói đỏ tươi như được cởi bỏ cái áo cũ kỹ của những năm trước mà khoác trên mình chiếc áo đẹp của năm mới. Những cây ăn quả to cao, hay lắc lư cái đầu, ngày thường rất trầm tư thì hôm nay vui vẻ, luôn nở nụ cười giỡn đùa cùng nàng tiên mùa xuân vậy. Những cây hồng nhung trong vườn cũng rộn ràng khoe sắc. Cánh hồng mịn màng, đỏ thắm đầy vẻ kiêu hãnh và như rất biết ơn nàng tiên mùa xuân đã làm cho nó đẹp hơn. Con đường làng được khoác bộ áo mới sạch sẽ, mát mẻ. Ở trên cao ngang hai bên đường có chăng khẩu hiệu: "Chúc mừng năm mới".

Trong mỗi gia đình, ai nấy đều tất bật chuẩn bị bữa cơm đầu năm cúng tổ tiên. Thế rồi, mọi người quây quần bên mâm cơm ấm cúng với những lời chúc tốt đẹp. Gia đình em cũng vậy, cả nhà sum họp bên nhau hạnh phúc. Mọi người cười nói vui vẻ chúc nhau một năm mới có nhiều niềm vui, hạnh phúc và mọi điều may mắn. Tiếng cười vang khắp xóm, tràn ngâp niềm yêu thương. Rồi mọi người diện những hộ quần áo đẹp nhất để đi chúc Tết. Bác Tiếp là người sang xông đất nhà em. Bác chúc gia đình em năm mới sức khoẻ, làm ăn thuận lợi. Mấy đứa cháu bác dẫn theo ríu rít vui mừng vì được tiền mừng tuổi, chốc chốc chúng lại mang ra đếm. Những người trong xóm đã bắt đầu đi chúc Tết lẫn nhau, mong một năm mới "an khang – thịnh vượng"!

Ngày đầu xuân mới Kỷ Sửu 2009 đã diễn ra trong xóm em thật ấm cúng và vui vẻ. Em mong rằng mọi người sẽ sống chan hoà với nhau để cuộc sống mỗi ngày  thêm tươi đẹp.

Để nắm được nội dung bài học, các em có thể tham khảo bài soạn Tìm hiểu chung về văn miêu tả.