Lao xao - Duy Khán - Ngữ văn 6

Tóm tắt bài

• Duy Khán (1934-1993).
• Quê quán: huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.

• Xuất xứ: Trích từ tác phẩm "Tuổi thơ im lặng" viết năm 1985. Tác phẩm đạt giải thưởng Hội nhà văn năm 1987.
• Thể loại: Hồi kí tự truyện.
• Phương thức chính: Tự sự + miêu tả.
• Đại ý: Cảnh chớm hè ở làng quê và thế giới các loài chim.
• Bố cục: 2 phần
  • Phần 1: (Từ đầu đến "lặng lẽ bay đi"): Phong cảnh làng quê vào lúc chớm hè.
  • Phần 2: (Còn lại): Thế giới các loài chim.

• Hoa lan nở trắng xóa.
• Hoa giẻ từng chùm.
• Hoa móng rồng thơm như mùi mít chín.
• Ong bướm đánh đuổi nhau vì hoa, vì phấn, vì mật.
• Bướm bỏ chỗ lao xao.

→ Không gian tưng bừng, náo nhiệt.

• Từ láy tượng thanh "lao xao".

→ Vẻ đẹp đầy sức sống dào dạt.

⇒ Cuộc tranh giành mưu sinh và tồn tại của thiên nhiên tạo vật rất hồn nhiên.

• "Sớm... râm ran".
• Câu ngắn → thế giới loài chim được miêu tả qua cái nhìn, cảm nhận trẻ thơ vui vẻ, hồn nhiên, ngây thơ.
• Tác giả miêu tả theo hai nhóm: chim hiền, chim ác, chim trị ác
• Các loài chim hiền:
  • Bồ các, chim ri, sáo, tu hú,...
  • Nghệ thuật: nhân hóa, từ láy.
  • Câu đồng dao: phù hợp với tâm kí trẻ thơ → Gợi mối quan hệ, họ hàng ràng buộc thân thiết trong thế giới loài chim, chỉ ra mối quan hệ làng mạc của con người ở làng quê.
• → Loài chim hiền vì chúng thường xuyên mang đến niềm vui cho người dân, cho thiên nhiên, đất trời.
• Những loài chim ác, dữ:
  • Diều hâu: mũi khoằm, đánh hơi tinh, bắt và ăn thịt gà con.
  • Bìm bịp: hoá thân của sư hổ mang, chui rúc bụi rậm.
  • Quạ (đen, khoang): bắt gà con, trộm trứng, dòm chuồng lợn.
  • Chim cắt: cánh nhọn, loài quỷ đen, vụt đến, vụt biến…
• → Chọn tả về hình dáng, tiếng kêu, hoạt động kết hợp kể và nhận xét….
• ⇒ Gợi liên tưởng đến những kẻ xấu, kẻ ác.
• Các loài chim trị ác:
  • Chèo bẻo
    • Với diều hâu: lao vào đánh tới tấp túi bụi.
    • Với quạ: vây tứ phía, đánh.
    • Với cắt: xông lên, mổ.
    • → Cái ác bị trừng trị
• ⇒ Thế giới các loài chim phong phú, đẹp đẽ.

• Tổng kết

  • Nghệ thuật:

    • Miêu tả tự nhiên, sinh động, hấp dẫn, nhiều yếu tố dân gian.
    • Lời văn giàu hình ảnh.
    • Sử dụng nhiều phép tu từ. 

  • Nội dung:

    • Đặc điểm một số loài chim ở làng quê và mối quan tâm của con người với loài vật.
    • Tình cảm yêu quí các loài vật và tình yêu làng quê đất nước.

Mod Ngữ văn Học247 sẽ bổ sung một số bài văn mẫu về tác phẩm này trong thời gian sớm nhất.