Ôn tập tác phẩm trữ tình (tiếp theo) - Ngữ văn 7

 

(1)

Suốt ngày ôm nỗi ưu tư

Đêm lạnh quàng chăn ngủ chẳng yên.

(2)

Bui một tấc lòng ưu ái cũ

Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông.

Em hãy nói rõ nội dung trữ tình và hình thức thể hiện của những câu thơ đó.

• Nội dung trữ tình: Cả bốn câu thơ này đều nói lên nỗi sầu buồn sâu lắng của nhà thơ.
• Hai câu đầu của các câu (1) và (2) dùng phép kể và tả, diễn tả trực tiếp tình cảm của nhà thơ. Hai câu sau dùng lối ẩn dụ, tô đậm nỗi lo của câu thứ nhất.

• Tình huống thể hiện tình yêu quê hương và cách thể hiện tình cảm trong hai bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh và Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê có những điểm khác nhau:
  •  Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh về quê là tình cảm yêu quê thể hiện ở lúc xa quê.
  • Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới là tình yêu quê thể hiện lúc mới về quê.
• Về cách thể hiện:
  • Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh biểu cảm một cách trực tiếp, tinh tế, nhẹ nhàng.
  • Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê biểu cảm một cách gián tiếp bằng một giọng thơ sâu lắng, ngậm ngùi.

• Hai bài thơ Đêm đỗ thuyền ở Phong Kiều và Rằm tháng riêng tuy có nhiều nét tương đồng nhau về cảnh vật (đêm khuya, cảnh trăng, thuyền, sông) nhưng chủ thể trữ trình lại có tâm trạng khác nhau: một bên là người lữ khách không ngủ vì nỗi buồn xa xứ; một bên là người chiến sĩ và hoàn thành nhiệm vụ cách mạng. Hơn nữa, ngay chính cảnh vật cũng mang những sắc thái biểu cảm khác nhau (một bài cảnh thanh tĩnh và u tối, một bài cảnh sống động, trong sáng).

a. Tùy bút có nhân vật và cốt truyện.

b. Tùy bút không có cốt truyện và có thể không có nhân vật.

c. Tùy bút sử dụng nhiều phương thức (tựu sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, lập luận) nhưng biểu cảm là phương thức chủ yếu.

d. Tùy bút thuộc loại tự sự.

e. Tùy bút có những yếu tố gần với tự sự nhưng chủ yêu thuộc loại trữ tình.

• Các câu đúng là câu: b, c, e.