Ý nghĩa của văn chương - Ngữ văn 7

• Tên: Hoài thanh (1909 –1982) tên thật là Nguyễn Đức Nguyên

• Quê: ở xã Nghi Trung, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An.

• Cuộc đời:

  • Là  nhà  phê  bình  văn  học xuất sắc.

  • Năm  2000  được  nhà  nước phong  tặng  giải  thưởng  Hồ Chí Minh về văn học – nghệ thuật

• Tác phẩm

  • Văn  bản  được  viết  năm 1936 in trong sách Bình luận văn chương.

  • Chia làm 2 phần
    • Phần 1. Từ đầu đến.... “gợi lòng vị tha" Nguồn  gốc  văn chương xuất phát từ tình yêu thương con người.
    • Phần 2. Còn lại: Công dụng của văn chương

• “Là lòng thương người, và rộng ra là thương cả muôn vật, muôn loài. ”
• Là quan niệm đúng, rất có lí nhưng không phải là duy nhất.
• Có quan niệm khác: cái gốc của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha
• “Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng” → văn chương phản ánh cuộc sống.
•  “văn chương còn sáng tạo ra sự sống” → văn chương dựng ra những hình ảnh mới, đưa ra những ý tưởng hiện tại chưa có.

• “Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng … cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao?” → khơi dậy những trạng thái cảm xúc của con người
• “Văn chương gây cho ta những tình cảm … rộng rãi đến trăm nghìn lần” → rèn luyện, mở rộng thế giới tình cảm của con người

→ Làm giàu tình cảm của con người

• “Có kẻ nói từ khi các ca sĩ ca tụng … tiếng suối nghe mới hay” → văn chương làm đẹp và làm hay những thứ bình thường.
• “Nếu pho lịch sử loài người … cảnh tượng nghèo nàn đến bậc nào các thi nhân, văn nhân làm giàu sang cho lịch sử nhân loại”

→ Làm giàu, làm đẹp cho cuộc sống  

• Tổng kết

  • Nghệ thuật

    • Văn nghị luận của Hoài Thanh vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc và hình ảnh.

    • Văn nghị luận kết hợp miêu tả, biểu cảm và tự sự.

    • Lập luận chặt chẽ, đầy thuyết phục.

  • Nội dung

    • Văn chương là hình ảnh của sự sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì sẽ rất nghèo nàn.

Đề bài: “Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có”. Em hãy chứng minh ý kiến trên của Hoài Thanh trong bài Ý nghĩa văn chương.

Gợi ý làm bài

1. Mở bài

• Dẫn vào đề bằng một ý kiến ngược lại hoặc bằng một câu chuyện nhỏ nói về tác dụng của văn chương đối với người đọc.
• Nêu ý kiến của Hoài Thanh.
• Nhận định khái quát giá trị và tính đúng đắn của ý kiến đó, xác định hướng và phạm vi sẽ chứng minh.

2. Thân bài

a. Luận điểm 1: Văn chương gây cho ta những tình cảm mà ta không có :

• Giảit thích:
  • Ta: người đọc, người thưởng thức tác phẩm văn chương.
  • Những tình cảm mà ta không có là : Tình cảm mới mà ta có được sau quá trình đọc – hiểu , cảm nhận tác phẩm văn chương. Có thể là : Lòng vị tha, tính cao thượng, lòng căm thù cái ác, cái giả dối, ý chí vươn lên, muốn đi xa lập chiến công, tính quyết đoán...
• Chứng minh:
  • Văn chương hình thành trong ta những tình cảm ấy như thế nào?
    • Qua cốt truyện, chủ đề, tư tuởng, nhân vật, tình huống , chi tiết, hình ảnh, câu chữ, lời văn...
    • Thấm dần, ngấm dần hoặc lập tức thuyết phục và nảy sinh...
• Chuyển ý : Tuy nhiên trong thực tế, trong sâu thẳm trái tim và khối óc mỗi người đọc, ít nhiều đều đã có tất cả những tình cảm đó. Có điều là nhiều khi ở người này, người kia, ở hoàn cảnh này hay hoàn cảnh khác nó bị mờ chìm, khuất lấp mà thôi. Cho nên, tác dụng rất quan trọng của văn chương đối với người đọc chúng ta chính là luyện những tình cảm ta sẵn có.

b. Luận điểm 2:

• Cụ thể những tình cảm ta sẵn có là gì?
  • Tình cảm gia đình.
  • Tình cảm bạn bè.
  • Tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương...
• Văn chương đã rèn luyện những tình cảm ta đang có như thế nào?
  • Đánh thức , khơi gợi tình cảm...
  • Làm sâu sắc phong phú thêm tình cảm con người...

3. Kết bài

• Cảm xúc và tâm trạng của em sau mỗi lần đọc một tác phẩm văn chương hay.
• Tác dụng và ý nghĩa của văn chương không chỉ ở chỗ rèn luyện và bồi dưỡng tình cảm cho người đọc mà còn mang lại cho họ nhận thức, hiểu biết về thế giới, về bản thân, gioá dục họ và giúp họ tự giáo dục, còn mua vui, giải trí, giúp người đọc thư giãn tâm hồn...
• Bởi vậy văn chương đối với con người trong hiện tại hay tương lai vẫn là người bạn đường, người thầy, món ăn tinh thần không thể thiếu. Và đọc văn, học văn vẫn mãi mãi là một niềm vui, niềm hạnh phúc lớn lao đối với mỗi con người

Văn chương là hình ảnh của sự sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì sẽ rất nghèo nàn. Đó là nội dugn chính của văn bản Ý nghĩa văn chương. Ngoài ra, để nắm được nội dung, nghệ thuật cần đạt khi học tác phẩm này, các em có thể tham khảo bài soạn tại đây: Bài soạn Ý nghĩa văn chương.