Luyện nói: Bài văn giải thích một số vấn đề - Ngữ văn 7

Lập dàn bài cho một trong các đề văn sau và chuẩn bị phát biểu miệng

a. Trường em tổ chức một cuộc thi giải thích tục ngữ. Để tham dự cuộc thi đó, em hãy tìn và giải thích một câu tục ngữ mà em tâm đắc nhất.

b. Vì sao những tấn trò mà Va - ren bày ra với Phan Bội Châu lại được Nguyễn Ái Quốc gọi là những trò lố?

c. Vì sao nhà văn Phạm Duy Tốn lại đặt nhan đề Sống chết mặc bay cho truyện ngắn của mình?

d. Em thường đọc những sách gì? Hãy giải thích vì sao em thích đọc loại sách ấy?

Đây là một số gợi ý cho một số đề ở mục 1, các em chuẩn bị và tham khảo trước khi lên thực hành trên lớp.

Đề 1: Chọn câu tục ngữ: “ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”

• Mở bài
  • Giới thiệu về truyền thống uống nước nhớ nguồn, qua đó giới thiệu về câu tục ngữ.
• Thân bài:
  • Giải thích nghĩa câu tục ngữ:
    • Nghĩa đen: được ăn quả thì cần nhớ đến công lao của người trồng cây.
    • Nghĩa bóng: Người được hưởng thành quả tốt đẹp cần tỏ lòng biết ơn những ai đã góp phần làm nên thành quả đó.
  • Ý nghĩa câu tục ngữ :
    • Là lời đúc kết, khuyên răn của cha ông về cách sống, thái độ sống của con người.
    • Câu tục ngữ khuyên con người có lối sống tốt đẹp, phải biết ơn, quý trọng người đã tạo nên thành quả để mình được hưởng thụ hôm nay.
  • Một số câu tục ngữ có ý nghĩa tương tự:
    • Uống nước nhớ nguồn.
    • Ăn khoai nhớ kẻ cho dây mà trồng.
    • Một chữ là thầy, nửa chữ cũng là thầy
  • Liên hệ thực tế:
    • Trong cuộc sống: trước hết phải biết ơn ông bà, cha mẹ, thầy cô đã nuôi dưỡng, dạy dỗ nên người.
    • Phải biết ơn những người đã giúp đỡ bản thân.
    • Cần có thái độ biết ơn và trân trọng những anh hùng đã hi sinh vì hòa bình đất nước hôm nay, từ đó nhận thức  về trách nhiệm của mình trong việc rèn luyện, xây dựng lối sống tốt đẹp, biết đền ơn đáp nghĩa, biết cống hiến, xây dựng.
• Kết bài: nhấn mạnh lại ý nghĩa câu tục ngữ và liên hệ bản thân.

Đề 2. Vì sao nhà văn Phạm Duy Tốn lại đặt nhan đề Sống chết mặc bay cho truyện ngắn của mình?

• Mở bài
  • Giới thiệu sơ lược về truyện ngắn Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn, khẳng định nhan đề là một yếu tố gây ấn tượng.
• Thân bài
  • Giải thích: sống chết mặc bay có nghĩa là thái độ ích kỉ, vô trách nhiệm, miễn là được lợi cho mình, kẻ khác khổ sở thua thiệt thế nào cũng mặc.
  • Nhan đề trên rất phù hợp với truyện:
    • Hai cảnh tượng trái ngược: dân đi hộ đê trong trạng thái nguy kịch, quan lại đi hộ đê chỉ chăm lo đánh bạc.
    • Thái độ của tên quan huyện – người có trách nhiệm đốc thúc hộ đê: chỉ lo hưởng thụ ( qua chi tiết các vật dụng), quát, gắt khi có người báo tình trạng đê, khi đê vỡ, quan không quan tâm mà vui sướng vì nước bài cao ..⇒ Sự vô trách nhiệm, vô lương tâm, máu lạnh của viên quan.
• Kết bài
  • Khẳng định nhan đề phù hợp với truyện, qua đó góp phần nói lên phần nào bản chất vô trách nhiệm, tàn nhẫn của bọn quan lại.

Đề 3:  Em thường đọc những sách gì? Hãy giải thích vì sao em thích đọc loại sách ấy? Chọn loại sách hay đọc: sách hạt giống tâm hồn.

• Mở bài
  • Giới thiệu về sở thích đọc sách và loại sách thích đọc.
• Thân bài
  • Giới thiệu sơ qua về loại sách đó: những cuốn sách hạt giống tâm hồn thường viết về những câu chuyện nhỏ trong cuộc sống, đề cập đến nhiều vấn đề, nhiều khía cạnh như tình yêu, tình bạn, lòng biết ơn…
  • Giới thiệu về 1 vài tựa sách thuộc loại sách này: Từ những điều kì diệu, Cho lòng dũng cảm và tình yêu cuộc sống, Tìm lại bình yên, Hạnh ohucs không khó tìm, Điểm tựa của niềm tin…
  • Đưa ra lí do vì sao thích đọc:
    • Những cuốn sách này cho em thấy cuộc đời có nhiều điều tươi đẹp, và giúp định hướng tư tưởng, lối sống tốt đẹp cho bản thân.
    • Những cuốn sách này cung cấp nhiều triết lí, nhiều điều bổ ích có thể vận dụng vào cuộc sống hàng ngày.
    • Loại sách này viết về nhiều vấn đề, nhiều khía cạnh, nhiều kiến thức cần thiết cho cuộc sống…
    • Trong sách viết hoặc tuyển chọn những câu chuyện ngắn hay, giàu ý nghĩa…
  • Cá nhân em cho rằng đọc sách là thói quen tốt, những cuốn sách đó rất bổ ích, giúp ta biết nhiều điều trong cuộc sống. Em sẽ tiếp tục đọc và vận dụng vào cuộc sống…
• Kết bài
  • Khẳng định đọc sách là thói quen tốt và những cuốn sách hạt giống tâm hồn là một lựa chọn tốt cho việc đọc sách.

Để nắm vững nội dung bài học hơn, các em có thể tham khảo

bài soạn Luyện nói: Bài văn giải thích một số vấn đề.