Soạn bài Đối thoại và độc thoại trong văn bản tự sự - Soạn văn lớp 9

I. ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

1. Đọc đoạn văn và trả lời

a)  Trong ba câu đầu của đoạn trích có ít nhất là hai người phụ nữ tản cư đang nói chuỳện với nhau. Dấu hiệu cho biết điều này vì có hai lượt lời qua lại, nội dung nói của mỗi người đều hướng đến người tiếp chuyện và hình thức thể hiện trong đoạn văn bằng hai gạch đầu dòng (hai lượt lời qua lại)

b)   Câu: - Hà, nắng gớm, về nào khống phải là lời đối thoại. Đây là lời ông Hai nói với chính mình, một câu nói bâng quơ, đánh trống lảng để tìm cách thoái lui.

Trong đoạn văn cồn có đôi chỗ như thế. Ví dụ:

Ồng lão nắm tay lại mà rít lên:

- “Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này!?”

c)   Những câu như: Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó củng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... là của ông Hai tự hỏi chính mình. Những câu hỏi này không vang ra thành tiếng mà chỉ âm thầm diễn ra trong suy nghĩ và tình cảm của ông. Chúng cho thấy tâm trạng dằn vặt đớn đau của ông trong những giây phút nghe tin Làng Dầu của ông theo giặc. Chúng là những câu độc thoại nội tâm (không thốt ra lời chĩ nghĩ thầm nên không có gạch đầu dòng).

d)   Các hình thức đôi thoại tạo không khí cuộc sống thực cho câu chuyện, thể hiện một cách sinh động thái độ của những người tản cư đối với dân làng Chợ Dầu, gây ra tình huống để phân tích nội tâm nhân vật. Chính những hình thức độc thoại, độc thoại nội tâm sau đó đả giúp Kim Lân khắc họa sâu sắc tâm trạng của nhân vật chính dằn vặt đau đớn khi nghe tin làng Dầu quê mình - cái làng mà ông luôn lấy làm tự hào và hãnh diện đã theo giặc. Các hình thức này rõ ràng đã làm cho câu chuyện sinh động hấp dẫn hơn.

   >>> Soạn bài Đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm ngắn gọn - Soạn văn 9 ngắn nhất

LUYỆN TẬP

Bài tập 1

   Cuộc đối thoại giữa vợ chồng ông Hai có ba lượt lời trao (lời bà Hai) nhưng chỉ có hai lời đáp. Lời thoại đầu của bà, ông Hai "nằm rủ ra trên giường không nói gì” nghĩa là ông không đáp lại. Đến câu hỏi thứ hai của bà Hai, ông khẽ nhúc nhích đáp lại chỉ với một từ "gì" lần thứ ba, ông Hai chỉ đáp lời bà bằng một câu cụt ngủn, gắt gỏng: "Biết rồi ”. Tất cả những lời này đã làm nổi bật tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc.

Bài tập 2

Chiều hôm ấy đi học về, lòng tôi man mác buồn vì một người bạn mới chuyển đi. Về nhà tôi chẳng thiết ăn uống, cứ thế nằm vật ra giường. Mẹ gọi xuống ăn cơm, tôi cũng chỉ nói vọng xuống nhà:

- Con hơn mệt nên không muốn ăn. Bố mẹ cứ ăn trước ạ.

Tôi cứ thế vùi mình vào trong chăn và trách Hoa, sao lại đi mà chẳng báo trước. Cậu thật vô tâm, thật ích kỉ, giá nói trước với tớ, tớ đã không buồn đến mức này. Nghĩ đến đó tôi lại khóc nức nở, rồi ngủ thiếp đi lúc nào không hay. Sáng hôm sau, ngủ dậy tôi bỗng thấy một lá thư đặt ngay bên cạnh mình, tôi nhìn nét chữ và nhận ra ngay:

- Trời ơi, là thư của Hoa!

Từng dòng chữ Hoa viết khiến cho tôi hiểu hơn quyết định chuyển trường của bạn và cả lí do bạn không nói với tôi. Tôi không còn trách Hoa nữa. Bạn ấy mãi mãi là người mà tôi yêu quý.