Hướng dẫn soạn bài Bắc Sơn- soạn văn 9

Câu 1. Thuật lại diễn biến sự việc và hành động trong các lớp kịch trích ở hồi bốn.

   Lấy bối cảnh là cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, vở kịch tập trung vào gia đình cụ Phương, một nông  dân dân tộc Tày. Cụ và con trai là Sáng, hăng hái tham gia chiến đấu, còn cụ bà và Thơm, con gái cùng chồng là Ngọc lại sợ hãi lẩn tránh. Giành được thắng lợi bước đầu của cuộc khởi nghĩa, ông giáo Thái được tổ chức Đảng giao nhiệm vụ củng cố phong trào. Nhờ có Ngọc dẫn đường, quân Pháp đã kéo vào chiếm lại được Vũ Lăng, thẳng tay đàn áp một cách dã man quần chúng cách mạng và truy lùng những cán bộ lãnh đạo. Quân khởi nghĩa đã rút cả vào rừng. Cụ Phương khi tìm vào đó để dẫn đường cho lực lượng cách mạng đã bị giặc Pháp bắn. Cha chết, em trai chết, lại dần dần nhận ra bộ mặt phản động của Ngọc. Thơm rất đau xót và ân hận. Giáo Thái và một đồng chí là Cửu bị giăc Pháp truy lùng vô tình chạy nhầm vào nhà Thơm. Nhanh trí, Thơm đã che giấu và cứu thoát hai người. Thế là Thơm đã dứt khoát đứng hẳn vào hàng ngũ cách mạng. Biết được tin Ngọc dẫn đường cho giặc Pháp lẽn đánh quân du kích, Thơm đã luồn rừng đi suốt đêm đến báo cho họ kịp thời đối phó. Lúc trở về, Thơm gặp Ngọc và bị y bắn. Nhưng chính Ngọc lại bị trúng đạn của giặc Pháp và chết.

   Đó là tóm tắt của vở kịch Bắc Sơn.

Câu 2. Trong các lớp kịch này, tác giả đã xây dựng được một tình huống bất ngờ, gay cấn. Đó là tình huống nào? Tình huống ấy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện xung đột và phát triển của hành động kịch?

bên trên đã nói, đoạn trích trong sách giáo khoa ỉà hai lớp thuộc hồi 4 cua vở kịch. Trong đoạn trích này, các sự việc diền ra chủ yếu ỉà ở gia đình Thơm và Ngọc. Trước cái chết của cha và em trai, Thơm dần dần đồ nhận ra bộ mặt phản động của Ngọc. Xung đột kịch là xung đột giữa lực lượng cách mạng và kẻ thù. Ở đây là xung đột giữa Ngọc cùng đồng bọn với Thái, Cửu. Xung đột này diễn ra giữa lúc cuộc khởi nghĩa bị đàn áp, kẻ thù đang ráo riết truy lùng những chiến sĩ cách mạng. Xung đột kịch ở đoạn này còn diễn ra ngay trong nhân vật Thơm và đã có bước ngoặt quyết định khiến cô đã lựa chọn là đúng về phía cách mạng.

Xung đột kịch ở hồi 4 này bộc lộ qua tình huống bất ngờ và căng thẳng. Đó là trong lúc lẩn trốn sự truy lùng của Ngọc và đồng bọn, Thái và Cửu lại chạy đúng vào nhà Ngọc, lúc ấy chỉ có một mình Thơm ở nhà. Tình huống này khiến Thơm phải dứt khoát lựa chọn bằng việc che giấu cho hai người. Nói rõ hơn là Thơm đã đứng hẳn về phía cách mang. Tình huống này cũng cho Thơm thấy rõ bộ mặt phản động của chồng mình.

Câu 3. Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Thơm. (Chú ý: hoàn cảnh của nhân vật, tâm trạng và thái độ của Thơm với chồng, hành động của cô cứu Thái, Cửu.)

  Với cách đặt nhân vật vào một tình huống gay cấn, tác giả dã làm bộc lộ tỉnh cách, bộc lộ đời sống nội tôm của nhân vật để nhân vật đó đô hành động dứt khoát, dứng hẳn về phía cách mạng. Ở đây, Nguyễn Huy Tưởng với tỉnh huống này đà khẳng định là ngay cả khi cuộc đấu tranh cách mạng gặp khó khăn nhất, bị kẻ thù đàn áp dữ dội nhất, cách mạng vẫn không bị tiêu diệt mà vẫn có thể thức tỉnh quần chúng.

Câu 4. Phân tích các nhân vật Ngọc, Thái, Cửu. Chú ý những điểm sau:

- Bằng những thủ pháp nào tác giả đã để cho nhân vật Ngọc bộc lộ bản chất của y, và đó là bản chất gì?

- Những nét nổi rõ trong tính cách của Thái, của Cửu là gì?

   - Ngọc: Đến đây, Ngọc đã lộ rõ nhất bản chất của y. Là anh nho lại thấp kém, Ngọc nuôi tham vọng ngoi lên tìm được địa vị, quyền lực và tiền tài. Khi cuộc khởi nghĩa nổ ra, bộ máy cai trị bị đánh đổ, Ngọc thù hận cách mạng. Y nhất quyết làm tay sai cho giặc, dẫn quân Pháp về đánh trường Vũ Lăng căn cứ của cuộc khởi nghĩa. Y ra sức lùng sục những người cách mạng nhất là Thái và Cửu. Cố che giấu với Thơm, Ngọc càng chiều chuộng vợ. Nhưng tâm địa hắn cứ lộ ra trước Thơm. Ngọc là một nhân vật phản diện không đơn giản.

   - Thái và Cửu: Trong tình thế nguy nan, bị giặc truy đuổi phải chạy nhầm vào nhà Ngọc, Thái vẫn bình tĩnh, sáng suốt khiến Thơm tin vào những người cách mạng. Còn Cửu nóng nảy, thiếu sự chín chắn. Anh nghi ngờ Thơm, mãi khi được Thơm cứu thoát anh mới hiểu và tin cô.

Câu 5. Nhận xét về nghệ thuật viết kịch của Nguyễn Huy Tưởng trong các lớp kịch này, chú ý các phương diện xây dựng tình huống, tổ chức đối thoại, biểu hiện tâm lí và tính cách nhân vật.

   Nhìn chung, Bắc Sơn đã thể hiện được xung đột kịch, xây dựng được tình huống éo le, bất ngờ, bộc lộ rõ xung đột và thúc đẩy hành dộng kịch phát triển. Về ngôn ngữ đối thoại, có những nhịp điệu khác nhau phù hợp với từng đoan của hành động kịch. Đối thoại ở lớp III bộc lộ rõ nội tâm và tính cách nhân vật.