TT | Kiểu văn bản | Phương thức biểu đạt | Ví dụ về hình thức văn bản cụ thể |
1 | Văn bản tự sự | - Mục đích: biểu hiện con người, quy luật đời sống, bày tỏ thái độ. |
- Bản tin báo chí. - Bản tường thuật, tường trình. - Tác phẩm Lịch sử. - Tác phẩm văn học nghệ thuật (truyện, tiểu thuyết, kí sự). |
2 | Văn bản miêu tả |
- Tái hiện các tính chất thuộc tính sự vật, hiện tượng, giúp con người cảm nhận và hiểu được chúng. - Mục đích: giúp con người cảm nhận và hiểu được chúng. |
- Văn tả cảnh, tả người, tả sự vật. - Đoạn văn miêu tả trong tác phẩm tự sự. |
3 | Văn bản biểu cảm |
- Bày tỏ trực tiếp hoặc gián tiếp tình cảm, cảm xúc con người, tự nhiên xã hội, sự vật. - Mục đích: bày tỏ tình cảm và khơi gợi sự đồng cảm. |
- Điện mừng, thăm hỏi, chia buồn. - Thư từ biểu lộ tình cảm giữa con người với con người. - Tác phẩm văn học trữ tình: thơ, tùy bút, bút kí. |
4 | Văn bản thuyết minh | - Trình bày thuộc tính, cấu tạo, nguyên nhân, kết quả có ích hoặc có hại của sự vật hiện tượng, để giúp người đọc có tri thức khả quan vì có thái độ đúng đắn đối với chúng. |
- Thuyết minh sản phẩm. - Giới thiệu di tích, thắng cảnh, nhân vật. - Trình bày tri thức và phương thức trong khoa học. |
5 | Văn bản nghị luận |
- Trình bày tư tưởng, chủ trương, quan điểm của con người đối với tự nhiên, xã hội, con người qua các luận điểm, luận cứ và lập luận thuyết phục. - Mục đích: thuyết phục mọi người tin theo cái đúng, cái tốt; từ bỏ cái sai, cái xấu. |
- Cáo, hịch, chiếu, biểu. - Xã luận, bình luận, lời kêu gọi. - Sách lí luận. - Tranh luận về một vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa. |
6 | Văn bản điều hành (hành chính công vụ) |
- Trình bày theo mẫu chung và chịu trách nhiệm về pháp lý các ý kiến, nguyện vọng của cá nhân, tập thể đối với cơ quan quản lý hay ngược lại bày tỏ yêu cầu, quyết định của người có thẩm quyền đối với người có trách nhiệm thực thi hoặc thỏa thuận giữa công dân với nhau về lợi ích và chức vụ. - Mục đích: Đảm bảo các quan hệ bình thường giữa người với người và theo quy định, pháp luật. |
- Đơn cử. - Báo cáo. - Đề nghị. - Biên bản. - Tường trình. - Thông báo. - Hợp đồng. |
→ Đọc nhiều để học cách viết tốt.
Kiểu văn bản | Văn bản thuyết minh | Văn bản tự sự | Văn bản nghị luận |
Mục đích | Tri thức khách quan, thái độ đúng đắn. | Biểu hiện con người, cuộc sống, bày tỏ thái độ, tình cảm. | Thuyết phục mọi người tin theo cái đúng, cái tốt; từ bỏ cái sai, cái xấu. |
Đặc điểm cơ bản | Sự việc, hiện tượng khách quan. | Sự việc, nhân vật, người kể chuyện. | Luận điểm, luận cứ, lập luận. |
Cách làm |
- Có tri thức về đối tượng thuyết minh. - Các phương pháp thuyết minh. |
Giới thiệu, trình bày diễn biến sự việc theo trình tự nhất định. | Xây dựng hệ thống lập luận chặt chẽ, thuyết phục. |
Các yếu tố kết hợp | Kết hợp các phương thức biểu đạt. | Kết hợp các phương thức biểu đạt. | Kết hợp các phương thức biểu đạt (mức độ vừa phải). |
Ngôn ngữ | Chính xác, cô đọng, dễ hiểu. | Ngắn gọn, giản dị, gần gũi với cuộc sống thường ngày. | Chuẩn xác, rõ ràng, gợi cảm. |
Đề: Viết đoạn văn tự sự có sử dụng miêu tả nội tâm và nghị luận
Gợi ý làm bài
Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm. Những người nghèo nhiều tự ái vẫn thường nhạy cảm và dễ bị tổn thương như thế. Họ rất dễ chạnh lòng tủi thân trước những lời an ủi, cho dug là rất đồng cảm chân thành. Vì thế ta khó mà ở cho vừa ý họ...Tôi chỉ còn biết lặng lẽ thở dài...Một hôm, tôi phàn nàn về việc ấy với Binh Tư - một người kangs giềng khác của tôi. Binh Tư làm nghề ăn trộ nên hắn vốn không ưa Lão Hạc vì...Lão lương thiện quá! Có lần Binh Tư đã cười nhạt nói với tôi.
– Các cụ đã dạy "Thật thà ăn cháo, láo nháo ăn cơm!", cấm có sai!
Nhưng lần này thì khác, hẳn không cười nhạt mà bĩu môi một cách khinh bỉ, dằn giọng:
– Lão làm bộ đấy! Thật ra thì lão chỉ tâm ngẩm thế, nhưng cũng ra phết chứ chả vừa đâu, lão vừa xin tôi một ít bả chó...
Tôi trố to đôi mắt, ngạc nhiên. Rồi hắn thẽ thọt bỏ nhỏ vào tai tôi:
– Lão bảo có con chó nào cứ lảng vảng ở vườn nhà lão...Lão định cho nó sơi một bữa. Lão còn hẹn, nêu trúng, lão với tôi uống rượu đấy!!!
Hỡi ơi Lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng đường tuyệt lộ lão cũng có thể làm liều như ai...Một người như thế ấy!...Một người đã từng khóc rống lên vì trót lừa một con chó!...Một người nhị ăn để dành tiền làm ma cho chính mình chỉ bởi không muốn phiền hàng xóm láng giềng...Con người đáng kính ấy bây giờ cũng cam chịu nhắm mắt làm một Binh Tư thứ hai ư? nếu vậy thì quả thật trong cuộc đời này, cứ mỗi ngày lại thêm bao nhiêu chuyện buồn đau, bi thảm.
Để tổng kết và hệ thống hóa những vấn đề về lí thuyết về phần Tập làm văn, các em có thể tham khảo thêm bài soạn Tổng kết phần Tập làm văn.
Copyright © 2021 HOCTAP247