Câu 2 trang 24 SGK Sinh học 11 Nâng cao

Đề bài

Nêu quá trình cố định nitơ khí quyển và vai trò của nó. 

Hướng dẫn giải

*   Quá trình cố định nitơ khí quyển: Nitơ phân tử (N₂) có lượng lớn trong khí quyển và mặc dù "tắm mình trong biển khí nitơ phần lớn thực vật vẫn hoàn toàn bất lực trong việc sử dụng khí nitơ này. May mắn thay nhờ có enzim nitrogenaza và lực khử mạnh, một số vi khuẩn sống tự do và cộng sinh đã thực hiện được việc khử N₂ thành dạng nitơ cây có thể sử dụng được: NH₄ . Các nhóm vi khuẩn tự do có khả năng cố định nitơ khí quyển như: Azotobacter, Clostridium, Anabaena, Nostoc... và các vi khuẩn cộng sinh (Rhizobium trong nốt sần rễ cây họ Đậu, Anabaena azolleae trong bèo hoa dâu). Quá trình đó có thể tóm tắt:

 Điều kiện để quá trình cố định nitơ khí quyển có thể xảy ra:

-   Có các lực khử mạnh.

-   Được cung cấp năng lượng ATP.

-   Có sự tham gia của enzim nitrogenaza. 

-   Thực hiện trong điều kiện kị khí.

Hai điều kiện: lực khử và năng lượng do vi khuẩn có khả năng cố định nitơ tự tạo ra hoặc lấy ra từ quá trình quang hợp, hô hấp, lên men của cơ thể cộng sinh.

*   Các vi khuẩn tự do có thể cố định hàng chục kg gốc NH₄⁺/ha/năm, các vi khuẩn cộng sinh có thể cố định hàng trăm kg NH₄⁺/ha/năm.