Câu 3 trang 117 SGK Sinh học 11 Nâng cao

Đề bài

Tìm 2 ví dụ (ngoài ví dụ trong bài) cho mỗi loại tập tính bẩm sinh và học được. Phân tích ý nghĩa của mỗi tập tính đối với đời sống.

Hướng dẫn giải

*  Ví dụ về tập tính bẩm sinh:

Chuyển động hướng sáng của trùng roi xanh (Euglena viridis) là một trong những biểu hiện tập tính đơn sơ nhất của động vật. Trùng roi có cơ quan cảm giác ánh sáng ở gốc roi, gọi là điểm mắt. Nhờ điểm mắt mà trùng roi có thể định hướng và luôn bơi về hướng có nguồn ánh sáng. Đó là tập tính hướng sáng dương của trùng roi xanh. Ở trùng roi xanh, tuy cấu trúc toàn bộ cơ thể mới là một tế bào, nhưng đã có điểm mắt. Đây là một vi cấu trúc lớn khoảng 25µm nằm ở gốc roi, mang lớp sắc tố hình cốc với hạt tinh bột, làm nhiệm vụ của thể thủy tinh. Nhờ có điểm mắt mà trùng roi xanh có những chuyển động hướng dương, bơi lên mặt nước khi có ánh mặt trời, thực hiện hoạt động quang hợp, tự tổng hợp chất hữu cơ từ các thành phần vô cơ cho cơ thể.

*  Ví dụ về tập tính học được:

Sự hình thành các kinh nghiệm riêng ở động vật, thể hiện rõ trong các hoạt động tập tính bắt mồi của thú ăn thịt như: sư tử, hổ, báo, mèo... Thông thường một đàn sư tử có con cái là đầu đàn và một số con non. Sư tử đực thường sống tách riêng hoặc không tham gia săn mồi. Khi còn nhỏ, đàn sư tử con vây quanh bố mẹ, tập đùa giỡn và vồ đuôi của bố mẹ. Ở tuổi dưới một năm, sư tử con tham gia săn bắt mồi cùng đàn, được huấn luyện cách rượt đuổi, vật ngã và vồ con mồi còn sống. Được hai năm tuổi, sư tử con đã có thể cùng đàn tham gia săn bắt mồi một cách tích cực. Khi gặp mồi, con mẹ thường lao đến chặn lên sừng và cắn vào mõm con mồi. Còn các con non lập tức xông đến từ phía sau, cùng vồ mồi và đẩy ngã con mồi.