Soạn bài Một thời đại trong thi ca- Soạn văn lớp 11

   1. Theo tác giả, cái khó trong việc tìm ra tinh thần của thơ mới là gì? Và tác giả đã nêu ra cách nhận diện như thế nào?

   Theo tác giả, cái khó trong việc tìm ra thành tựu thơ mới là không phải bài thơ mới nào cũng là bấi kiệt tác cả. Và tác giả đã nêu ra cách nhận diện hay nguyên tắc chung của việc định nghĩa về thơ mới là:

• Chỉ căn cứ vào cái hay, không căn cứ vào cái dở;

• Chỉ căn cứ vào đại thể, không căn cứ vào tiểu tiết.

  Bởi lẽ, cái dỏ và tiểu tiết không đủ tư cách để đại diện cho nghệ thuật và những thời đại lớn của nghệ thuật

   2.  Điều cốt lõi mà thơ mới đưa đến cho thi đàn Việt Nam bấy giờ là gì?

   Điều cô't lõi mà thơ mới đưa đến cho thi dàn Việt Nam bấy giờ là “cối tôi” đốì lập với “cái ta” của thơ cũ - “cái tôi” với cả mặt tích cực và mặt bi kịch của nó.

   Cái tôi là bản ngã của mỗi con người mà bất kì ai là con người cũng đều có cả. Nhưng trong những thời kì lịch sử nhất định, do hệ tư tưởng chính thông của thời đại ngự trị, khống chế, ép buộc nên “cái tôi” (bản ngã) vừa nói không thể bộc lộ mà phải chịu tiềm tàng, giấu kín, triệt tiêu. Do đó, các nhà thơ lúc bấy giờ phải nói lên tiếng nói của “cái ta — đạo lí” chung của thời đại đó. Thơ đó còn gọi là thơ phi ngã...

   Ở Việt Nam chỉ đến những năm 30 của thế kỉ XX, khi Thơ mới xuất hiện, “cái tôi” ấy được giải phóng, nhà thơ mới có thể nói lên những điều thành thực tự đáy lòng mình. “Cái tôi” đó chính là “khát vọng được thành thực” như Hoài Thanh đã nói, là sự tự khẳng định mình, khẳng định bản ngã của mình trước cuộc đời, là sự tự ý thức về cá nhân mình trong cuộc sông xã hội. “Cái tôi” bị xã hội phong kiến kiềm chế lâu nay đến khi đó đã bùng nổ mãnh liệt. “Cái sức mạnh súc tích từ mấy nghìn năm nhất đán tung bờ vỡ đê” và đã làm giàu cho thi ca bằng những cảm xúc mới mẻ và những cách tân nghệ thuật.

   3. Phân tích vì sao tác giả nói "chữ tôi, với cái nghĩa tuyệt đối của nó" lại "đáng thương" và ..."tội nghiệp".

   Từ đó, Hoài Thanh nhận định: “Thực chưa bao giờ thơ Việt Nam buồn và nhất là xôn xao như thế”.

   Đây chính là nỗi buồn thơ mới, nỗi buồn của cà một thế hệ thi nhân mất nước lại mang “cái tôi” cô đơn bé nhỏ trước Cách mạng tháng Tám, một nỗi buồn đã tạo nên âm hưởng, giọng điệu đặc trưng của Thơ mới giai đoạn này.

   4.  Các nhà thơ lãng mạn cũng như "người thanh niên" bấy giờ đã giải tỏa bi kịch đời mình bằng cách nào?

   Các nhà thơ lãng mạn cũng như “người thanh niên” bây giờ đã giải tỏa bi kịch đời mình bằng cách “họ gửi cả vào tiếng Việt* vào tình yêu quê hương, vào tinh thần nòi giống.

   Lòng yêu nước của họ biểu hiện ở sự thiết tha với những giá trị văn hóa của cha ông, và nhất là ở nỗ lực sáng tạo ra những giá trị văn hóa mới. Tình yêu của họ thể hiện tập trung nhất ở lòng yêu tiếng Việt và nền thơ ca Việt, ở niềm say mê sáng tạo ra nhưng giá trị văn hóa, tinh thần trước hết là sáng tạo thơ ca: Tiếng Việt - họ nghĩ - là tấm lụa đã hứng vong hồn những thê hệ qua. Đèn lượt họ, họ cũng mượn tấm hồn bạch chung để gửi nỗi băn khoăn riềng.

  Và như thế, trong thất vọng sẽ nảy mầm hi vọng.

  Có thể nói các nhà thơ mới đã tìm ra một chỗ dựa tin cậy của tiêng Việt, của tinh thần nòi giống, các thể loại thơ ca xưa. Họ muôn vịn vào đó như vịn vào những gì bất diệt đủ bảo đảm cho ngày mai.

   5.  Một thời đại trong thi ca là một tiểu luận phức tạp, phong phú nhưng vì sao người đọc vẫn thấy dễ hiểu và hấp dẫn? (Chú ý cách đặt vấn đề, dẫn dắt vấn đề, lời văn giàu hình ảnh và chất thơ,...)

   Một thời đại trong thơ ca là một tiểu luận phức tạp, phong phú nhưng người đọc vẫn thấy dễ hiểu và hấp dẫn vì tác giả đã cổ một cách viết nghị luận văn chương rất đỗi tài hoa tinh tế và lôi cuốn.

   Nghệ thuật viết ấy tập trung vào các điểm sau:

• Lập luận chặt chẽ, rõ ràng, hợp lí;
• Dẫn chứng tiêu biểu chọn lọc xác đáng và tinh tế;
• Cách thể hiện giàu hình ảnh sinh động, dùng so sánh hay gợi cho người đọc nhiều liên tưởng (“còn cả nhân, cái bản sắc của cá nhân chìm đắm trong gia dinh, trong quốc gia như giọt nước trong biển cả”, “Tiếng Việt, họ nghĩ, là tấm lụa đã hứng vong hồn những thế hệ qua...”).

   Sử dụng từ ngữ chính xác, tinh tế, giàu cảm xúc: “Ta thoát ln  tiên cùng Thế Lữ, ta phiêu lưu trong trường tình cùng Lưu Trọng Lư, ta điên cuồng với Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, ta dám say cùng Xuân Diệu”. “Cả trời thực, trời mộng nao nao theo hồn ta.Thực chưa bao giờ thơ Việt Nam buồn và nhất là xôn xao như thế".. Cách dẫn dắt mạch văn rất tự nhiên linh hoạt và độc đáo là không dùng lí mà dùng tình để dần dắt ý.

   Nhưng quan trọng hơn cả, bao trùm hơn cả ở đây ià cách luận  giải sắc sảo, cách diễn đạt tài hoa, hóm hỉnh đầy sức thnyết phục của Hoài Thanh, tác giả bài tiểu luận.