Luyện từ và câu: Luyện tập về cấu tạo của tiếng trang 12 SGK Tiếng Việt 4 tập 1

1. Phân tích cấu tạo của từng tiếng trong câu tục ngữ dưới đây. Ghi kết quả phân tích vào bảng theo mẫu sau .

Khôn ngoan đối đáp người ngoài 

Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.

Tiếng

Âm đầu

Vần

Thanh

Hoài

h

oai

huyền

Tiếng

Âm đầu

Vần

Thanh

Hoài

h

oai

huyền

Trả lời:

 Phân tích cấu tạo của từng tiếng trong hai câu

“Khôn ngoan đối đáp người ngoài

Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.”

Tiếng

Âm đầu

Vần

Thanh

khôn

ngoan

đối

đáp

người

ngoài

gà

cùng

một

mẹ

chớ

hoài

đá

nhau

kh

ng

đ

đ

ng

ng

g

c

m

m

ch

h

đ

nh

ôn

oan

ôi

ap

ươi

oai

a

ung

ôt

e

ơ

oai

a

au

ngang

ngang

sắc

sắc

huyền

huyền

huyền

huyền

nặng

nặng

sắc

huyền

sắc

ngang

Tiếng

Âm đầu

Vần

Thanh

khôn

ngoan

đối

đáp

người

ngoài

gà

cùng

một

mẹ

chớ

hoài

đá

nhau

kh

ng

đ

đ

ng

ng

g

c

m

m

ch

h

đ

nh

ôn

oan

ôi

ap

ươi

oai

a

ung

ôt

e

ơ

oai

a

au

ngang

ngang

sắc

sắc

huyền

huyền

huyền

huyền

nặng

nặng

sắc

huyền

sắc

ngang

2. Tìm những tiếng bắt vần với nhau trong câu tục ngữ trên.

Trả lời:

Hai tiếng bắt vần với nhau trong hai câu trên là: ngoài - hoài (vần giống nhau: oai)

3. Ghi lại từng cặp tiếng bắt vần với nhau trong khổ thơ sau. So sánh các cặp tiếng ấy xem cặp nào có vần giống nhau hoàn toàn, cặp nào có vần giống nhau không hoàn toàn :

                  Chú bé loắt choắt

                  Cái xắc xinh xinh

                  Cái chân thoăn thoắt

                  Cái đầu nghênh nghênh

                                (Tố Hữu)

Trả lời:

 + Các cặp tiếng bắt vần với nhau: choắt - thoắt

+ Cặp có vần giống nhau hoàn toàn: choắt - thoắt (vần oăt)

+ Cặp có vần giống nhau không hoàn toàn: xinh - nghênh (vần inh - ênh)

4. Qua các bài tập trên, em hiểu thế nào là hai tiếng bắt vần với nhau ?

Trả lời:

Hai tiếng bắt vần với nhau là hai tiếng có phần vần giống nhau - giống hoàn toàn hay không hoàn toàn.

5. Giải câu đố sau :

Bớt đầu thì bé nhất nhà

Đầu đuôi bỏ hết hóa ra béo tròn

Để nguyên, mình lại thon thon

Cùng cậu trò nhỏ lon ton tới trường.

                                       (Là chữ gì ?)

Trả lời:

Giải câu đố

Dòng 1: Chữ bút bớt đầu thành chữ út.

Dùng 2: Bỏ hết đầu đuôi thì chữ bút thanh ú.

Dòng 3, 4: Để nguyên thì chữ đó là chữ bút.