Bài thơ “Tiếng gà trưa” được nhà thơ Xuân Quỳnh viết năm 1968 giữa cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, khi lớp lớp thanh niên Việt Nam phải từ biệt gia đình, quê hương và gác lại những kí ức tuổi thơ thân thuộc để lên đường ra trận. Những năm tháng ấy có ý nghĩa vô cùng lớn lao, tác động trực tiếp đến sự ra đời cũng như mạch nguồn xúc cảm của bài thơ. Qua những câu thơ sáng trong, đằm lắng, nữ sĩ Xuân Quỳnh đã mang cả kỉ niệm tuổi thơ mộc mạc, tình cảm bà cháu hòa vào cuộc chiến tranh, vào cảm hứng chung cho cả một thời đại. Đã có nhiều nhà phê bình bàn về bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh. Để đem đến những cách nhìn nhận, cảm thụ phong phú hơn, TCNV đăng hai bài viết của nhà phê bình trẻ Đoàn Ánh Dương (Viện Văn học) và nhà giáo Nguyễn Thanh Truyền về bài thơ này…

Tiếng gà trưa chính là tiếng gọi vọng về từ tuổi thơ, nó kéo kí ức của tác giả ùa về với những năm tháng gian nan, vất vả, với hơi ấm ổ rơm và tình cảm bà cháu cao đẹp. Đây được xem như một tác nhân để khơi gợi cảm xúc, vì thế bài thơ mới đặt tên nhan đề là " Tiếng gà trưa ".