Sang khổ thơ thứ ba, những cảm xúc về mùa xuân nhường chỗ cho những suy ngẫm về đất nước trong chiều dài lịch sử . Cảm nhận về lịch sử, nhà thơ không nhắc đến những chiến công, cũng chẳng nhắc đến bi kịch thăng trầm của đất nước mà chỉ khái quát một điều giản dị : Vất vả và gian lao . Câu thơ này đã gợi hình ảnh đất nước giống như người mẹ thầm lặng mà kiên cường . Vất vả và gian lao bởi lịch sử hàng ngàn năm của đất nước cũng là lịch sử chống chọi với thiên tai ,địch họa để sinh tồn . Và cũng chính lịch sử sinh tồn lại chứng minh một sức sống bất diệt của đất nước . Sức sống ấy bắt nguồn từ những gì thật giản dị,nhỏ bé, cũng như mùa xuân được làm nên từ cánh hoa tím biếc, từ tiếng chim chiền chiện hót vang trời , từ lộc xuân trên lưng người cầm súng,trên mảnh đất của người ra đồng,... Viết bài thơ này khi đất nước mới giải phóng, còn gặp nhiều khó khăn nhưng nhà thơ vẫn vững lòng tin tưởng Đất nước như vì sao/ Cứ đi lên phía trước . Vì thế, mùa xuân còn là biểu tượng chỉ sự khởi đầu một thời kì mới của đất nước - một sự khởi đầu nhiều hứa hẹn . Cảm xúc của nhà thơ là cảm xúc lạc quan,tin tưởng, ngợi ca sức sống của quê hương đất nước khi mùa xuân về.

  Từ hiện tại, nhà thơ nhìn lại những trang sử vẻ vang của đất nước. Bằng những câu thơ ngắn gọn, tác giả đã khái quát về đất nước có bề dày lịch sử thật oai hùng, nhiều chông gai, lúc suy vong lúc hưng thịnh. Nhân dân ta đã biết bao đời nay đem mồ hôi, xương máu để xây dựng đất nước. Nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ "vất vả, gian lao" thể hiện hình ảnh đất nước trở nên gần gũi, thân thương mang vóc dáng người mẹ, người chị tần tảo vượt lên mọi khó khăn, thử thách với một sức mạnh không gì cản được.Hình ảnh so sánh "Đất nước như vì sao" nhằm khẳng định một đất nước tuy nhỏ bé, khiêm nhường nhưng nguy nga, tráng lệ, trường tồn, tỏa sáng trong lịch sử thế giới, mãi đi lên mãi phát triển mà không một thế lực nào ngăn cản được. Có lẽ, vì thế mà đoạn thơ đã thể hiện niềm tự hào to lớn về trang sử hào hùng của dân tộc, niềm tin của tác giả thật đáng quý, đáng trân trọng biết bao!